“Bir yıl içinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal ifadesi” olarak tanımlanan Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2015 yılında yüzde 4.0 büyürken, cari fiyatlarla 10,222,456,040.2 TL olmuştur.
KKTC’de Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, 2015 yılında bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla (reel olarak) yüzde 4.0'lük bir artış göstermiştir. Öte yandan GSYH cari fiyatlarla yüzde 15.4 ’lük artışla 8,858,586,587.6 TL’den 10,222,456,040.2 TL’ye ulaşmıştır.
2015 yılında bir önceki yıla göre cari fiyatlarla TL bazında %15.5 oranında artan Gayri Safi Milli Hasıla, TL’nin Amerikan Doları karşısında yaklaşık %25 değer kaybetmesinden dolayı, %7.1 oranında azalarak 4,031.9 milyon dolardan 3,744.9 milyon dolara düşmüştür. Böylelikle kişi başına GSMH 2015 yılında 2014’ye göre %9.2 azalarak 15,109 dolar’dan 13,721 dolar’a gerilemiştir.
Sektörler itibarıyla reel gelişmeler incelendiğinde;
2015 yılında sektörel bazda sabit fiyatlarla en yüksek büyüme hızı, yüzde 19.5 ile "Sanayi" sektöründe kaydedildi. Bunu yüzde 14.5 ile “Tarım” ve yüzde 9.5 ile “Serbest Meslek ve Hizmetler” sektörleri takip etti (Tablo 1).
2015 yılında ithalat vergilerinde yüzde 9.6’lık daralma gerçekleşmiştir. İthalat rakamlarındaki düşüşe paralel olarak Toptan-Perakende Ticaret sektöründe de 2.2% daralma gerçekleşmiştir (Tablo 1).
2015 yılında sektörlerin GSYH içerisindeki payları incelendiğinde;
Tarım %9.0, sanayi %10.7, inşaat %9.1, ticaret-turizm %20.0, ulaştırma-haberleşme %7.6, mali müesseseler %4.0, konut sahipliği %5.1, serbest meslek ve hizmetler %12.1, kamu hizmetleri %11.5, ithalat vergileri %10.7 olarak gerçekleşmiştir.
Bazı dünya ülkelerinin ve KKTC’nin 2015 yılındaki reel büyüme ve kişi başına düşen GSMH rakamları aşağıda verilmektedir.
ÜLKE |
GSYH Reel Büyüme (%) |
KİŞİ BAŞINA GSMH (US$) |
KKTC |
4.0 |
13,721 |
GÜNEY KIBRIS |
1.6 |
25,930 |
YUNANİSTAN |
- 0.2 |
20,290 |
TÜRKİYE |
4.0 |
9,950 |
AB ORTALAMASI |
1.9 |
34,435 |
BİRLEŞİK KRALLIK |
2.3 |
43,340 |
ABD |
2.4 |
54,960 |
ÇİN |
6.9 |
7,820 |
Tablo-1 Sektörel Katma Değerlerin Reel Büyüme Hızları (%)
Sektörler |
2015 |
1. Tarım |
14,5 |
1.1. Bitkisel |
30,3 |
1.2. Hayvancılık |
2,4 |
1.3. Ormancılık |
53,4 |
1.4. Balıkcılık |
-5,3 |
2. Sanayi |
19,5 |
2.1. Taşocakçılığı |
14,2 |
2.2. İmalat Sanayii |
23,9 |
2.3. Elektrik-Su |
5,7 |
3. İnşaat |
6,5 |
4. Ticaret-Turizm |
-0,8 |
4.1. Toptan ve Perakende Ticaret |
-2,2 |
4.2. Otelcilik ve Lokantacılık |
4,2 |
5. Ulaştırma-Haberleşme |
5,7 |
6. Mali Müesseseler |
1,7 |
7. Konut Sahipliği |
3,0 |
8. Serbest Meslek ve Hizmetler |
9,5 |
8.1. Serbest Meslekler |
6,8 |
8.2. Üniversiteler |
11,0 |
9. Kamu Hizmetleri |
0,1 |
10. İthalat Vergileri |
-9,6 |
11. GSYH |
4,0 |
2016-2018 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programa göre ise KKTC’de reel büyümenin, 2016 ve 2017’de 5%, 2018 yılında ise 5.5% düzeyinde olması hedeflenmektedir.