3 Mayıs Dünya Astım Günü dolayısıyla çevresel etkilerin alerjik astım ve nezle ile ilişkisi hakkında değerlendirmelerde bulunan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Osman Şener, solunum yolu alerjilerine neden olan faktörlerin ev içi ve ev dışı olarak ikiye ayrıldığını belirtti.
Ev içinde karşılaşılabilen solunum yolu alerjenlerini ev tozu akarları, kedi, köpek gibi hayvanlara ait alerjenler ve küfler olarak sıralayan Şener, ev dışı ortamdaysa ağaç, yabani bitki, çayır ve çimen polenleri, arpa, buğday, yulaf gibi tahıl polenler ve küflerle karşılaşılabileceğini aktardı.
Şener, “Bunlar çok küçük parçacıklar ve rüzgarla bulundukları yerden kilometrelerce öteye taşınabiliyor. Rüzgarla gelen, özellikle dış ortamdaki polenlerin burnumuzdan akciğerlerimize solunum yoluyla alınması sonucunda alerjik nezle, astım belirti ve bulguları ortaya çıkıyor” dedi.
ISINMA HAVADAKİ POLEN MİKTARINI DA ARTIRIYOR
Küresel ısınmanın mevsim değişimleri üzerindeki etkilerini hatırlatan Şener, “Küresel ısınma hem polen mevsiminin uzamasına hem de havadaki polen yoğunluğunun artmasına neden olarak alerjik bünyeli kişilerde belirtilerin daha şiddetli yaşanmasına ve daha uzun süre devam etmesine neden oluyor” diye konuştu.
ABD’deki Michigan Üniversitesi’nde 1990-2018 yılları arası ülkede polen mevsimlerinin değerlendirildiği bir araştırmaya atıfta bulunan Şener, şunları söyledi:
“Bildiğiniz gibi ABD, kıta Avrupası kadar geniş bir alanı kapsayan büyük bir coğrafya. Araştırma kapsamında ülkeyi 5 bölgeye ayırmışlar ve bu bölgelerde atmosferdeki polen sayımlarına bakmışlar. Bu polen sayımları değerlendirildiği zaman polen mevsiminin 20 gün uzadığını ve havadaki polen yoğunluğunun da yüzde 20 oranında artmış olduğunu ortaya koymuşlar. Buradan hareketle ileriye yönelik bir öngörüde bulunuyorlar. 2100’lü yıllara gelindiğinde polen sezonunun farklı bölgelere göre 10 ila 40 gün erken başlayacağını ve 5 ila 15 gün daha geç sonlanacağını öngörüyorlar.”
Yağış miktarındaki değişiklikler ile sıcaklık ve atmosferdeki karbondioksit yoğunluğundaki artışın polen üretimini artırdığına vurgu yapan Şener, “Bu artışın 2100 yılında günümüzde olduğundan 3 kat daha fazla olacağı öngörülüyor. Bunun sonucu ne olacak? Daha fazla duyarlanma, duyarlanmış kişilerde daha fazla şikayetlerin ortaya çıkması, bu şikayetlere bağlı olarak iş gücü ve okul kayıplarında artış ve bu hastaların, gerek semptomatik ilaç kullanımı gerekse de aşı tedavisi gibi birtakım tedavi yöntemlerine başvurması sonucunda bir ekonomik yük, sağlık sistemine gelecek” görüşünü paylaştı.
TÜRKİYE’DEKİ DURUM
Şener, Türkiye’deki polen dağılımına bağlı olarak İç Anadolu’da en çok çayır ve çimen, arpa, buğday, yulaf, çavdar gibi tahıl alerjileri, Ege ve Akdeniz’de zeytin, Kuzey Anadolu ile Karadeniz kıyılarında ağaç poleni alerjisi görüldüğü bilgisini verdi.
Ankara’da çalışan 30 yıllık bir doktor olarak iklim değişikliğinin alerjiler üzerindeki etkisiyle ilgili gözlemlerini paylaşan Şener, “Ankara’da solunum yolları alerjisiyle alerjik nezle ve astım semptomlarıyla başvuran hastalarımız, nisan ve mayıs aylarında çok yoğunlaşırdı. Bunun daha erkene doğru gelmeye başladığını söyleyebilirim. Özellikle bu sene mart ayı başında havalar erkenden ısındı, ağaçlar çiçeklendi akabinde tekrar mevsim normaline döndü. Biz bunun hasta yoğunluğundaki artışla uyumlu bir şekilde gerçekleştiğini gördük” ifadelerini kullandı.
Şener, şöyle devam etti: “Sabah saat 05.00 ile 10.00 saatleri arasında havadaki polen yoğunluğu yüksektir. Mümkün olduğunca bu saatler dışında dışarıya çıkmamak gerekiyor. Çıkıldığında ise rüzgarlı havalarda polenlerin göze girerek alerjik konjonktivit dediğimiz gözde kaşınma, sulanma, kızarıklık gibi belirtileri göstermemesi için mümkünse bir güneş gözlüğü kullanmak gibi tedbirler alınabilir.”
Şener ev içi alerji ve ev tozu akarlarından korunmak için de evdeki halıların kaldırılması, ev tozu akarlarının yaşadığı pamuk, yün veya kuş tüyü gibi yastık, yorganlar yerine sentetik maddelerden yapılmış olanların kullanılması, temizliğin elektrikli süpürge kullanılarak yapılması önerilerinde bulundu.