Teknoloji ve kültür dergisi WIRED’ın haberine göre Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) bu kararı hem beslenme alışkanlıkları, sürdürülebilirlik ve et endüstrisi için kilometre taşı olma özelliği taşıyor.
Yapay et üretmeyle ilgili çalışmalar bir süredir hız kazanmıştı. Girişimciler milyarlarca dolarlık fonlar toplayarak küçük ölçekli üretim tesislerinde yapay et üretme denemeleri yaptılar. Başarılı da oldular ancak ürünleri halka satamadılar. Ürünleri ancak az sayıda insan, ‘deneysel olduğunu kabul ederek’ tadabildi. Bir başka deyişle etten herhangi bir zarar görmeleri durumunda sorumlu tutabileceği kimse yoktu.
Çünkü üretilen etler gıda güvenliğinden sorumlu FDA’den onaylı değildi.
Upside’ın ‘tavuğunu‘ piyasa sürebilmesi için iki küçük adım kaldı: Üretim tesisleri için onay almak ve pazara girmeden bir teftiş işareti edinmek. Ancak bu iki işlemin de hızla yapılacağı tahmin ediliyor.
Upside Foods‘un CEO’su Uma Valeti, karardan sonraki açıklamasında “Neredeyse yedi yıldır bugün için çalıştık” diyerek heyecanını belirtti.
Upside Foods’un odağında yalnızca tavuk eti olsa da, farklı girişimler; sığır eti, tavuk, somon ve ton balığı dahil olmak üzere farklı kategorileri üzerinde çalışmaya devam ediyor. Bu kararın ardından diğer şirketler için de yol açılmış görünüyor.
Önce restoranlarda deneyin
Michelin yıldızlı şef Dominique Crenn, Upside Foods’un yetiştirdiği tavukları San Francisco’daki restoranı Atelier Crenn’de servis edeceğini şimdiden duyurdu. Zaten Uma Valeti de insanların tavuğu restoranlarda denemesini tercih ettiklerini söylüyor: “İlk aşamada restoranlar aracılığıyla insanlara ulaştırmak istiyoruz. Şefleri bu konuda heyecanlandırmak bizim için gerçekten çok önemli. İyi yemek yapmayı bilen ve neyi daha iyi yapabileceğimiz konusunda bize geri bildirimde bulunan en iyi ortaklarla çalışmak istiyoruz.”
Bitki bazlı etten farklı
Laboratuvar eti, bitki bazlı etlerden farklı olarak gerçek hayvan hücreleri içeriyor ve (teorik olarak) gerçek etten bir farkı yok. Hücreler canlı bir hayvandan alınıyor ve biyoreaktörlerde (genellikle büyük çelik tanklar) bölünerek çoğaltılıyor. Hücreler büyüdükten ve yeterli dokuya ulaştıktan sonra hazır hale geliyor.
Şirketler maliyetleri gizli tutsa da bu şekilde et üretmek ucuz değil. Gerçek etin üç katı kadar bir maliyeti olduğu tahmin ediliyor.
Kilosu 315 lira
Gelecekte tesislerin kilo başına 17 dolara (315 lira) et üreteceği, bunun market ve restoran satış fiyatının çok daha pahalı olacağı düşünülüyor. Fiyatları düşürmek için halka sunulan ilk ürünlerde, laboratuvar etiyle bitki bazlı etin bir karışımı yapılabilir.
Ne zaman yaygınlaşacak?
Yine de piyasaya çıkar çıkmaz herkesin laboratuvar eti tüketeceğini sanmamak lazım. Henüz üretim çok küçük ölçeklerde. Uygun fiyatla yaygın üretim için önümüzde 10-15 yıl olabilir.