Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu bugün Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu (Kıb-Tek) ile ilgili 2 araştırma önergesinin ön görüşmesini yaptı ve oy çokluğuyla bu önergeleri reddetti.
Genel kurulda ilk olarak Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Genel Başkanı, Gazimağusa Milletvekili Erhan Arıklı'nın “Ülkemizdeki Elektrik Fiyatlarının Fahiş Olması, KIB-TEK'in Sorunlarının Aşılması İçin Yapılması Gereken Hedeflerin Ortaya Çıkarılması”na ilişkin meclis araştırması açılması önergesi ele alındı. Genel kurul daha sonra Ulusal Birlik Partisi (UBP) Grup Başkan Vekilleri Özdemir Berova ile Dursun Oğuz'un sunduğu “KIB-TEK'in Mali Yapısının Ortaya Çıkması; Güç Artırım Santralleriyle Sistem Değişikliğinin (Fuel-Oil/Gaz) Gerekliliğinin Ekonomik Boyutu; Yüksek Elektrik Fiyatlarının Oluş Sebeplerinin Çıkarılması”na ilişkin Meclis araştırması açılması önergesinin ön görüşmesi yapıldı.
ARIKLI
İlk sözü alan önerge sahibi YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı, KIB-TEK’in önemli bir stratejik kurum olduğunu söyleyerek, son üç yıldaki mali durumu ile ilgili bilgi verdi.
Arıklı, 2018 yılında yönetim değişikliğinin ardından kurumun zarara girdiğini, borçlanmanın giderek artığını, bir taraftan da kurumun yeni yatırım adı altında ihaleye çıkılacağını açıkladığını belirtti.
Dört jeneratör alınacağının belirtildiğini söyleyen Arıklı, yerli bir ihaleye çıkılacağını ve ihalenin kime verileceğinin belli olduğunu savundu.
Arıklı, dört jeneratörün alım gerekçesinin gaz ile uyum olduğunun söylendiğini, var olan jeneratörlerin de gazla uyumlu hale gelebileceğini ancak bunun yapılmadığını söyledi.
KIB-TEK’in ihalelerinin iki üç firma tarafından paylaşıldığını ve kurumun çoktan özelleşmiş olduğunu iddia eden Arıklı, kimsenin kurumu denetleyemediğini ileri sürdü.
Arıklı, tüketicinin üzerine yük bindirildiğini belirterek, hükümetin kablo ile elektriğin üzerine düşmesi gerektiğini kaydetti.
Ekonomik protokolde enerjiyle ilgili yapılması gerekenleri okuyan Arıklı, söz konusu maddelerin yerine getirilmediğini savundu. Arıklı, “Yapılmayanlar ortada ilken Türkiye’den ne bekliyorsunuz?” diye sordu.
Tahsilatlarla ilgili bilgi talep eden Arıklı, dövizle borçlanma yasak olmasına rağmen dövizle borçlanıldığını söyledi.
Kabloyla elektrik getirmenin avantajlarına da değinen Arıklı, bu avantajlar ortada iken jeneratör alınmasının gerekli olmadığını ve ihalenin iptal edilmesi gerektiğini kaydetti.
Arıklı, “KIB-TEK’te ne olup bitiyor. Bunu anlayalım ve kamuoyuna aktaralım. Bir komisyon kuralım ve bunu araştıralım” dedi.
OĞUZ
UBP Milletvekili Dursun Oğuz da ikinci önergeyle ilgili konuşmasında, kurumun mali durumunun ortaya çıkmasını istediklerini söyledi. Sağlam veri bulunmadığını kaydeden Oğuz, kurumun daha önce denetimle ilgili şaibelere karıştığına işaret etti. Oğuz, bu önergeyi bu konuların ortaya çıkarılması amacıyla verdiklerini belirtti.
Dursun Oğuz, UBP döneminde kurumun durumunun daha iyi olduğuna işaret ederek, bugün bu noktaya nasıl gelindiğini sordu.
Halkın ucuz elektriği ne zaman kullanmaya başlayacağını soran Oğuz, sistem değişikliğinin parasını halkın ödeyecek durumda olmadığını, mali yapının ve yeni sistemin tam maliyetinin ne olduğunun bilinmesi gerektiğini ifade etti.
Kabloyla elektrik getirme projesinin ne zaman ülkeye geleceğini soran Oğuz, UBP döneminde bir şeylere başlanan proje konusunda hükümetin ne adım attığına açıklık getirilmesini istedi. Oğuz, birinci öncelik kabloyla elektrik getirmekse, neden dört santral almaya karar verildiğinin açıklanmasını talebinde bulundu.
AMCAOĞLU
UBP Milletvekili Olgun Amcaoğlu, araştırma önergesi verilmesinin nedenlerinin çok açık olduğunu belirtti. Amcaoğlu, kurumun bugün geldiği noktayla ilgili fikir ayrılıklarının ortada olduğunu söyleyerek, kurumun misyonunun ne olduğunu sordu.
Amcaoğlu, kurumun misyonunun kamu yararına ekonomik, sürdürülebilir ve temiz enerjiyi halka sağlamak mı, kar etmek mi olduğunu sordu.
Kurumun borçlarının yeni hükümetin göreve gelmesiyle sürekli arttığını dile getiren Amcaoğlu, dövizdeki düşüşün, birim fiyatlarına yansımamasının nedeninin ne olduğunun açıklanmasını istedi.
Amcaoğlu, mahsuplaşma ile protokolle tahsil etmenin ayrı olduğunu belirterek, zam yapmama kararının, ödeme güçlüğü üzerine karar değiştirilmesinin hem kurumu, hem de halkı zarara uğrattığını savundu.
Ekstra tesis ihtiyacının nasıl ortaya çıktığını soran Amcaoğlu, net bilgi verilmediğini kaydederek, araştırma önergesinin dikkate alınması ve onaylanması gerektiğini söyledi.
Borçların, tahsilatlarda yaşanan sorunlardan mı, yanlış yatırım veya yanlış kararlardan dolayı mı arttığını soran Amcaoğlu, önergeyle bu noktaların aydınlatılmasına gerek olduğunu belirtti.
NAMİ
Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami de konuşmasında, soruşturma önergelerinin gerekçelerini değerlendirip, tümüne bugüne kadar birçok kez cevap verildiğini söyledi.
KIB-TEK’in şeffaf ve açık şekilde faaliyet yürüttüğünü, bilançosunun da talep edildiği takdirde kurumdan alınabileceğini kaydeden Nami, gizli saklı hiçbir şey olmadığını ve araştırma konusu olacak bir icraat olmadığını belirtti.
İhaleye henüz çıkılmadığını, yapılanın ihaleye çıkma duyurusu olduğunu kaydeden Nami, geçmiş dönemden farklı olduklarını dile getirdi ve firma işaret etmemek adına bu duyurunun yapıldığını belirtti.
UBP döneminde 26 Ekim 2017’de alınan bir kararı kürsüden okuyan Nami, “Bir firmanın adı karara yazıldı ve buradan alınacak denildi. Şirket gösterme budur. Araştırma önergeleri bu tip icraatları yapanlarla ilgili yapılır” dedi.
Bu sırada UBP milletvekilleri ile bakan arasında sözlü tartışmalar yaşandı.
“MECLİS’İN VAKTİNİN ÇALINMASI DOĞRU DEĞİL”
Özdil Nami, genel geçer konuşmalar yaparak, araştırma önergesi sunulmasının ve Meclis’in vaktinin çalınmasının doğru olmadığını söyledi.
Enerji politikalarıyla ilgili hükümetin ve bakanlığın görüşlerinin birçok kez ifade edildiğini dile getiren Nami, kabloyla elektrik konusunda da Türkiye ile yapılan anlaşmaların Arıklı’nın dile getirdiği koşullara bağlı olmadığını belirtti.
Nami, ön şartlar konulmadığını ve iki devlet arasında imzalanan anlaşma dahilinde çalışmaların devam ettiğini söyleyerek, KKTC tarafının yaptıklarını sıraladı.
Özdil Nami, net bir şekilde açıklama yapılmasına rağmen bu bilgiler verilmemiş gibi açıklamalar yapılmasının “samimi olmadığını, bu açıklamaları yadırgadığını” söyledi.
Kabloyla elektriğin gelmesi projesinin Türkiye ile birlikte yapılacağını, geçtiğimiz bir yılın da buna yönelik harcandığını ancak projenin ne zaman hayata geçeceğinin bilinmediğini belirten Nami, bu projenin gerçekleşmesinin sadece KKTC’ye bağlı olmadığını kaydetti.
Geçiş sürecinde yenilenebilir enerji konusunda araştırma yapıldığını söyleyen Nami, ilgili firmalara da teklif yaparak, kuruma sunma çağrısında bulunulduğunu belirtti.
Nami, enerji konusunda hiçbir şey yapılmadığının söylendiğini ancak güneş enerjisinde bu yıl 60 megavatlık bir kapasiteye ulaşılacağını kaydetti. Çoklu tarifenin şubatta devreye gireceğini söyleyen Nami, Enerji Verimlilik Yasası’nın hazırlandığını ve Enerji Dairesi kurulmasına yönelik yasanın da Bakanlar Kurulu’na sevk edileceğini ifade etti.
Özdil Nami, “Her türlü bilgi talebinizi hem bakanlık, hem de KIB-TEK’ten alabilirsiniz. İhale süreci de şeffaflık içinde yapılacaktır ki henüz zaten ihaleye çıkılmadı. Birçok araştırma konusu varken bu konuda araştırma yapmaya gerek yok. Bu önergenin hükümet tarafından ret edilmesini öneriyorum. Meclis’in değerli vaktinin gerçekten araştırılması gereken konular için harcanması gerekiyor” dedi.
Nami, Türkiye’deki hiçbir muhatabının kabloyla ilgili projede mevcutların dışında ön şart veya talepte bulunmadığını kaydetti.
Öngörüşmenin tamamlanmasının ardından ilk olarak Arıklı’nın sunduğu önerge oylandı ve oy çokluğuyla kabul edilmedi.
BEROVA
UBP Milletvekili Özdemir Berova da konuşmasında, mecliste bugün araştırma önergeleri görüşülmesi esnasında hükümetin aldığı tavrı üzülerek izlediği söyledi. Berova, “İktidar vekilleri adına konuşan bakan kavramları birbirine karıştırdı. Araştırma önergelerinde suçlu aranmıyor” dedi.
Önergenin amacının, kurumun, elektrik fiyatlarına da yansıyan uygulamalarının denetimini sağlamak olduğunu söyleyen Berova, “Cebimizi yakan elektrik fiyatlarının nasıl oluşturulduğuna ilişkin önergenin ret edilmesini üzüntüyle karşıladım. Bu karartmanın nedenini de anlamadım” dedi.
Bu sırada Başbakan Tufan Erhürman, oturduğu yerden, KIB-TEK ile ilgili UBP’nin istediği veya alamadığı bir bilgi olup olmadığını sorarken, Bakan Nami de kurumun maliyetlerinin milletvekillerine dağıtıldığını söyledi.
Berova, Amcaoğlu’nun Meclise yazılı soru önergesini sunduğunu belirtti.
Konuşmanın ardından ikinci önerge de oy çokluğuyla reddedildi. Oylamanın ardından güncel konuşmalara geçildi.