Peru’da Cumhurbaşkanı Pedro Castillo, ulusa sesleniş konuşmasında, Kongre’nin feshedildiğini, bugünden itibaren ülkeyi acil durum hükümetinin yöneteceğini ve yeni Kongre için seçime gidilerek 9 ay içinde yeni anayasanın hazırlanacağını söyledi.
Kongre’nin hükümetini hedef aldığını kaydeden Castillo, “Kongre hukukun üstünlüğünü, demokrasiyi yerle bir etti. Bir ‘Kongre diktatörlüğü’ kurmak için Anayasa Mahkemesinin onayıyla güçler dengesini bozdu.” dedi.
Castillo şunları kaydetti:
* Vatandaşın talebine cevaben, hukukun üstünlüğünü ve demokrasiyi tesis etmek için şu önlemleri kapsayan olağanüstü hal hükümeti kurma kararı aldık; Kongre’nin geçici olarak feshedilmesi ve olağanüstü bir acil durum hükümeti kurulması.
* 9 ayı geçmeyecek şekilde yeni bir anayasa hazırlamak üzere kurucu yetkilere sahip yeni bir Kongre için mümkün olan en kısa sürede seçim düzenlenmesi. Yeni bir Kongre kurulana kadar kanun hükmünde kararnameler yoluyla yönetim sürdürülecektir.
* Bugünden itibaren ulusal çapta 22.00-04.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı uygulanacaktır. Yargı, savcılık, Anayasa Mahkemesi ve Ulusal Adalet Kurulu yeniden düzenlenecek.
Hakkında 17 ay içinde 3 kez gensoru önergesi sunulan Castillo, yolsuzluk yapmadığını ve Kongre’nin hükümetini devirmek için çalıştığını söyledi.
KONGRE ÜYELERİ FESİH KARARINI “DARBE” OLARAK NİTELENDİRDİ
Cumhurbaşkanı Castillo’nun Kongre’yi feshetme kararı almasının ardından çeşitli siyasi bloklara mensup Kongre üyeleri, bu adımı “darbe” olarak niteledi.
Kongre’ye sunulan gensoru önergelerinde Castillo’nun görevde kalmasını savunan sol görüşlü Kongre üyesi Ruth Luque, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Bugün bir darbe düzenlendi. Benim çağrım her zaman mevcut anayasal çerçevelere saygı duymaktan yana oldu. Pedro Castillo hükümeti artık demokratik bir hükümet değildir.” ifadelerini kullandı.
Sağcı Kongre üyesi Jose Cueto da “Castillo’nun yaptığı bir darbedir. Hiç kimse gaspçı bir hükümete boyun eğmek zorunda değil. Ordu diktatörü değil, anayasayı destekleyecektir. (Castillo) Görevden alınacak ve her suçlunun yaşaması gereken kaderle yüzleşecek; ömür boyu hapis.” ifadelerine yer verdi.
Kongre üyelerinden Martha Moyano ise halka sakin olmaları, ordu ve güvenlik güçlerine de demokrasinin yanında yer almaları çağrısında bulundu.
Hector Ventura da “Safları sıkılaştıracağız, bugün tarihin doğru tarafında yer almak bizim elimizde. Pedro Castillo’nun bu darbe girişiminin başarılı olmasına izin vermeyeceğiz.” ifadesini kullandı.
Bazı üyeler de Castillo’nun görevden alınması için Kongre’de bir oturumun düzenleneceğini kaydetti.
CASTİLLO’NUN KARARI İSTİFALARI DA BERABERİNDE GETİRDİ
Peru Dışişleri Bakanı Cesar Landa, Twitter hesabından, “İnançlarıma, demokratik ve anayasal değerlere sıkı sıkıya bağlı kalarak, Cumhurbaşkanı Castillo’nun Anayasa’yı ihlal ederek Kongre’yi kapatma kararı karşısında Dışişleri Bakanlığı görevinden geri dönülmez bir şekilde istifa etmeye karar verdim.” açıklamasını yaptı.
Castillo’nun kararını darbe olarak niteleyen ve bunu şiddetle kınayan Landa, bu kararda kendisinin dahlinin olmadığını belirtti ve uluslararası topluma Peru’da demokrasiyi destekleme çağrısında bulundu.
Ekonomi ve Maliye Bakanı Kurt Burneo, sosyal medya hesabındaki paylaşımında, “Hukukun üstünlüğü ihlal edildiği için, demokratik ilkelerime uygun olarak Ekonomi ve Maliye Bakanlığı görevinden geri alınamaz istifamı sunarım.” ifadesine yer verdi.
Adalet ve İnsan Hakları Bakanı Felix Chero Medina, Twitter hesabından, “Demokratik kurumsallığa saygı duyarak ve Kongre’nin kapatılıp ulusal olağanüstü hal hükümetinin kurulduğu açıklanması karşısında, Adalet ve İnsan Hakları Bakanı olarak görevimden geri dönülmez bir şekilde istifa ediyorum.” açıklamasında bulundu.
Çalışma Bakanı Alejandro Salas, Twitter hesabından, “ilkelerine bağlı olarak demokrasiye saygı duyduğu için görevinden istifa ettiğini” duyurdu.
Eğitim Bakanı Rosendo Serna Roman, istifasını “İnançlarıma ve demokratik değerlerime sınırsız saygı duyarak, Cumhurbaşkanı Castillo’nun Kongre’yi anayasaya aykırı şekilde feshetme kararı karşısında, Eğitim Bakanı pozisyonundan geri dönülmez şekilde istifa etmeye karar verdim.” diyerek duyurdu.
İletişim ve Ulaştırma Bakanı Richard Tineo Quispe de “Demokrasiye saygılı ve ilkelerime uygun olarak ve Kongre’nin kapanışının ve ulusal olağanüstü hal hükümetinin kurulmasının duyurulması karşısında, Ulaştırma ve Haberleşme Bakanı olarak görevimden geri dönülmez şekilde istifa ediyorum.” dedi.
Bakanların yanı sıra Castillo’nun avukatı Benji Espinoza da Twitter hesabından, “Anayasal düzende bir kopukluk olduğu için, vatandaş Pedro Castillo’nun savunmasından geri dönülmez şekilde vazgeçmek zorundayım.” açıklamasını yaptı.
AYM BAŞKANI MORALES’TEN AÇIKLAMA
Anayasa Mahkemesi Başkanı Francisco Morales, düzenlediği basın toplantısında, “Bugün 20. yüzyılın en saf üslubuyla bir darbe oldu ama başarısızlığa mahkum bir darbe, çünkü Peru demokrasi içinde yaşamak istiyor. Bu darbenin hiçbir hukuki dayanağı yoktur.” diye konuştu.
Morales, Anayasaya göre Castillo’nun kararını desteklemeyen Cumhurbaşkanı Yardımcısı Dina Boluarte’nin Cumhurbaşkanlığı görevini devralması gerektiğini söyledi.
ORDU VE POLİS, ANAYASAL DÜZENE BAĞLI KALACAK
Castillo’nun, Kongre’yi feshetme ve ulusal acil durum hükümeti kurma kararının ardından Peru Silahlı Kuvvetler Müşterek Komutanlığı ve Peru Ulusal Polisinden yapılan açıklamada, kurumların anayasal düzene saygı duyduğu ve aksi yönde bir eylemde bulunmayacağı belirtildi.
Açıklamada, “Kurulu anayasal düzene aykırı herhangi bir eylem, anayasa ihlali teşkil eder ve silahlı kuvvetler ile polis tarafından anayasaya uyumsuzluğa yol açar.” ifadeleri kullanıldı.
Silahlı Kuvvetler ile polisin birlik içinde olduğu vurgulanan açıklamada, halka sakin olmaları çağrısı yapıldı.
KONGRE, CASTİLLO’YU GÖREVDEN ALDI
Peru Cumhurbaşkanı Pedro Castillo, hükümeti devirmekle suçladığı Kongre tarafından “kalıcı ahlaki yetersizlik” suçlamasıyla görevinden azledildi.
Castillo’nun görevinden alınması yönündeki karar, genel kurul toplantısında 101 lehte, 6 aleyhte ve 10 çekimser oyla kabul edildi.
Kongre’de Castillo’nun görevden azledilmesi kararına gerekçe olarak “kamu fonksiyonlarını gasp etmeye, devlet yetkilerinin işleyişini engellemeye ve siyasi anayasa tarafından kurulan düzeni ihlal etmeye çalışmak” gösterildi.
GÖZALTINA ALINDI
Castillo, Kongre’yi feshetme ve ulusal acil durum hükümeti kurma kararının ardından polis tarafından gözaltına alındı.
Ülke basınında çıkan haberlerde, Castillo’nun, ulusa sesleniş konuşmasının ardından Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan çıktıktan sonra gözaltına alındığı belirtildi.
Castillo’nun bulunduğu yere Peru Cumhuriyet Savcısı Patricia Benavides ve Yetki Yolsuzluğuna Karşı Savcılar Özel Ekibinin (EEFCOP) koordinatörü olan Savcı Marita Barreto’nun geldiği belirtildi.
Öte yandan, Eyalet Savcısı Daniel Soria, Castillo’nun aldığı kararların anayasaya aykırı olması sebebiyle hakkında suç duyurusunda bulundu.
Castillo, hakkında ikisi “suç örgütünün parçası olup olmadığına yönelik” beş cezai soruşturma yürütülüyor.
Başsavcılık, 12 Ekim’de Castillo’yu bir suç örgütüne liderlik ettiği ve kamusal suçlar işlediği iddiasıyla yolsuzluk yapmakla suçlamıştı.
Çeşitli dönemlerdeki açıklamalarında kendisine yönelik suçlamaları kabul etmeyen Castillo, Kongre’nin kendisine darbe yapmak istediğini birçok kez söylemişti.
YENİ BAŞKAN YEMİN ETTİ
Bu gelişmelerin ardından eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Dina Boluarte, ülkenin yeni Cumhurbaşkanı olarak yemin etti.
Ülke tarihinin ilk kadın cumhurbaşkanı olan Boluarte, alkışlar eşliğinde giriş yaptığı Kongre’deki konuşmasında, “Tanrı, ülke ve tüm Perulular adına yemin ederim ki cumhurbaşkanlığı görevini sadakatle yerine getireceğim ve Peru’nun anayasasını 26 Temmuz 2026’ya kadar savunacağım” ifadesini kullandı.