Milyonlarca öğrenci yeni eğitim öğretim yılı için hazır. Peki, doğru bilgilerle mi?
"Çok eğleneceksiniz, yeni oyunlar öğreneceksin"
ya da tam tersi
"Öğretmenin kızacak, okulda sana ceza verilecek."
Ailelerin okulla ilgili gerçeklikten uzak tutumları çocukların eğitim hayatını olumsuz etkiliyor. 2023-2024 eğitim öğretim yılına başlarken, ailelerin dikkat etmeleri gereken konuları Eğitim ve Rehberlik Uzmanı Ömer Öcal ile konuştuk.
"Hep oyun oynayacaksın denilebiliyor. Kurallardan bahsedilmiyor. Okul hakkında detaylı bilgi verilmiyor. Okulun aile konforunun devamı ve aynı zamanda oyun alanı gibi gösterilmesi çocuğu hayal kırıklığına uğratabilir."
Eğitim ve Rehberlik Uzmanı Ömer Öcal
"Aileler de uyum sağlamalı"
Öcal, çocuklardan önce ailelerin okula uyum sağlaması gerektiğini anlatıyor. Zira ailelerin tutumları çocukların eğitim hayatını büyük oranda etkiliyor.
"Önce anne babalara okul idaresi tarafından bir eğitim verilmesi lazım. Buna oryantasyon çalışması diyoruz. Çünkü anne baba çocuğu ikna etmek için tutarlı olmayan bazı bilgiler de vermektedir evde. Sonra çocuk okulla temas kurduğunda da bu bilgiler gerçekle örtüşmediğinde çocuk bu defa doğru bilgiyle yönlendirilmediği için okula negatif duygu geliştiriyor. Önce anne babanın doğru, tutarlı bilgi vermesi gerekir."
Peki aileler okulla ilgili çocuklara ne gibi yalanlar söylüyor?
"Okulun çok eğlenceli bir yer olacağına ilişkin bilgiler verilebiliyor. 'Hep oyun oynayacaksın' denilebiliyor. Kurallardan bahsedilmiyor. Okul hakkında detaylı bilgi verilmiyor. Okulun aile konforunun devamı ve aynı zamanda oyun alanı gibi gösterilmesi çocuğu hayal kırıklığına uğratabilir."
Kimi ailelerse okulu, öğretmeni tehdit ve terbiye edici olarak gösteren bir dil kullanıyor. Ancak bu tür söylemler okul fobisine davetiye çıkarıyor.
"Okulu sevimsiz hale getiren, evde uyulmayan kural ve davranışların okulla tehdit edildiği bir dil kullanılmamalı asla. Okul bir terbiye, disiplin yeri olarak, tehdit yeri olarak kullanılırsa sevimli hale gelmez."
"Çocuğa neyle karşılaşacağı hakkında açık, şeffaf, doğru, gerçekçi bilgiler verilmesi gerekiyor. Yoksa çocuk gerçeğin kendisiyle yüzleştiğinde bir hayal kırıklığı, ümitsizlik, tutarsızlık oluşabilir. Bu çocuk ilerleyen zamanda yalan söylemenin normalleştiği bir davranış geliştirebilir."
Okulla ilgili verilmesi gereken doğru bilgiler
Peki, çocuğa okul nasıl anlatılmalı? Öcal, aileden okula geçişin sağlıklı yürütülmesi için verilen bilgilerin çocuğun yaşına ve özelliğine uygun olması gerektiğini söylüyor.
"Oyunla, masalla, anne babadan başlayarak evden okula doğru yolculuk yapmak lazım. Çocuğa neyle karşılaşacağı hakkında açık, şeffaf, doğru, gerçekçi bilgiler verilmesi gerekiyor. Yoksa çocuk gerçeğin kendisiyle yüzleştiğinde bir hayal kırıklığı, ümitsizlik, tutarsızlık oluşabilir. Bu çocuk ilerleyen zamanda yalan söylemenin normalleştiği bir davranış geliştirebilir."
Ömer Öcal, okul kurallarıyla ilgili bilgilerin ise öğretmenler ve yetkililerce verilmesi gerektiğini anlatıyor:
"Öğretmenlerin ya da görevlilerin güler yüzlü, sevecen, şefkatle yaklaşması son derece önemli. Asık suratlı, öğrencilere bağırmak, kurallar koymak ilk günde okul fobisi geliştirir. Dolayısıyla çocuğun bütün akademik hayatını etkileyecektir bu."
Peki, çocukta hayal kırıklığı neye yol açabilir? Çocuğun okulla ilişkilenmesini nasıl etkiler?
"Okulu masal dünyasındaki gibi eğlenceli bir alan gösterip sonra da kurallarla yüzleştiğinde çocukta okul fobisi olabilir. Akademik olarak derslere karşı ilgisizlik, okuldan uzaklaşma, hedefsizlik, ümitsizlik olabilir."
"Ayrılık kaygısını gidermenin yollarından bir tanesi güven vermektir. 'Biz senin yanındayız, arkandayız' şeklinde destekleyici, besleyici bir dil kullanılmalıdır."
İş telaşıyla çocuğu okula bırakmak çocukta da stres yaratıyor
Anne babaların sabahları işe yetişme telaşı içerisindeyken çocukları okula bırakma gibi bir davranışları da var. Ömer Öcal bu durumun çocukta stres yaratarak ayrılık anksiyetesine yol açabileceğini anlatıyor.
"Özellikle ana sınıf, ilkokul birinci sınıfta, 'Benim bırakıp gidecek, beni terk edecek, ben burada yalnız kalacağım' gibi duygu gelişebilir çocuklarda. Dolayısıyla ulaşım ve çocuğu alma saatiyle ilgili bilgi vererek durum somutlaştırılarak anlatılmalı. Ayrılık kaygısını gidermenin yollarından bir tanesi de güven vermektir. 'Biz senin yanındayız, arkandayız' şeklinde destekleyici, besleyici bir dil kullanılmalıdır."