Karbon ayak izi, petrol, doğalgaz, kömür gibi fosil yakıtların yakılması sonucunda karbon salınımı gerçekleşiyor. Karbon ayak izi, belirli bir zaman içerisinde insan faaliyetleri sonucu oluşan, dolaylı ya da doğrudan atmosfere yayılan sera gazlarının karbondioksit eşdeğeri ile hesaplanıyor.
Karbon ayak izi, insanların ulaşım, ısınma yada enerji tüketimi nedeniyle atmosfere yayılmasına aracığı olduğu karbon miktarını temsil ediyor. Karbon ayak izi CO2 emisyonu veya CO2 yayılımı olarak da adlandırılıyor. Karbon ayak izi genellikle yıl bazında ve ton birimiyle ifade ediliyor.
KARBON AYAK İZİ NEDİR?
Karbon ayak izi, birim karbondioksit cinsinden ölçülen, üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın ölçüsüdür ve iki ana parçadan oluşur: doğrudan (birincil) ayak izi ve dolaylı (ikincil) ayak izi.
Petrol, doğalgaz, kömür gibi fosil yakıtl
Birincil ayak izi, evsel enerji tüketimi ve ulaşım (söz gelimi araba ve uçak) dahil olmak üzere fosil yakıtlarının yanmasından ortaya çıkan doğrudan CO2 emisyonlarının, ikincil ayak izi ise kullandığımız ürünlerin tüm yaşamın döngüsünden bu ürünlerin imalatı ve en sonunda bozulmalarıyla ilgili olan dolaylı CO2 emisyonlarının ölçüsüdür.
KARBON AYAK İZİ NASIL HESAPLANIR?
Bizler her gün yaptığımız faaliyetler ile bu sera gazlarının salınımına neden olmakta. Bu etki de bizim karbon ayak izimizdir.
Bindiğimiz araçların egzoz borusundan çıkan gazlarda olduğu gibi kimi zaman bu karbon salınımını çok açık bir şekilde görürüz. Kimi zaman ise durum bu kadar görünür değildir. Örneğin; marketten satın aldığımız ürünlerin üretiminden nakliyesine kadar olan süreçte açığa çıkan CO2 gibi.
Karbon ayak izi, belirli bir zaman içerisinde insan faaliyetleri sonucu oluşan, dolaylı ya da doğrudan atmosfere yayılan sera gazlarının karbondioksit eşdeğeri ile hesaplanıyor.
Geçtiğimiz dönemlerde yapılan araştırmaya göre bir kişinin karbon ayak izini oluşturan etmenler şu oranlarda dağıtılmıştır:
%15 – Doğalgaz, Petro, kömür ve diğer yakıtlar
%14 – Eğlence, gezme, tatil
%12 – Elektrik tüketimi
%12 – Kamusal alandaki faaliyetler
%10 – Bireysel araç kullanımı
%9 – Temel ev eşyaları
%7 – Araç imalatındaki pay
%6 – Tatil ulaşımı
%5 – Yiyecek ve içecek tüketimi
%4 – Giyecek tüketimi
%3 – Toplu taşıma kullanımı
%3 – Finansal hareketler
KARBON AYAK İZİ NASIL AZALTILIR?
1. İmkan var ise rüzgar veya güneş gibi yenilenebilir enerjileri tercih etmek gerekiyor. güneş enerjisi kullanarak doğalgaz kullanımını azaltabiliriz. Böylece en önemli emisyon kaynaklarından biri olan enerji tüketimini azaltabiliriz.
2. Ağaçlandırma çalışmalarına destek vermek.
3. Çöpleri geri dönüşüm kutularına atmak.
4. Elektronik ürünlerde A sınıfı enerji tüketimi sağlayan ürünleri tercih etmek.
5. Toplu taşıma yerine yürümeyi veya bisiklete binmeyi tercih etmek.
6. Uçak seyahatlerinde direkt uçuşları tercih etmek.
7. Fosil yakıt yerine elektrikli ya da hibrid araçlar tercih etmek.