Polonya Anayasa Mahkemesi’nin AB anlaşmalarındaki bazı maddelerin Polonya anayasasına aykırı olduğu, AB yasalarının ulusal yasalardan üstün tutulamayacağı kararı onbinlerce Polonyalı tarafından protesto edildi.
Vatandaş Platformu (Platforma Obywatelska) partisinin lideri, eski başbakan Donald Tusk’un çağrısı üzerine bugün ülkenin çeşitli kentlerinde “Biz AB’de kalıyoruz, hükümet çıkıyor” adı altında AB yanlısı gösteriler düzenlendi. Gösterilerin en büyüğü başkent Varşova’da gerçekleşirken, Varşova Belediyesi Basın Sözcüsü Monika Beuth-Lutyk ilk belirlemelere göre 80 ile 100 bin arasında kişinin katıldığını bildirdi.
Kraliyet Şatosu Meydanı’ndaki protesto gösterisinde çok sayıda siyasetçi ve sivil toplum örgütü lideri konuşma yaptı. Ana muhalefet partisi Vatandaş Platformu’nun lideri Donald Tusk burada yaptığı konuşmada “sözde anayasa mahkemesinin” iktidar partisinin lideri Jaroslaw Kaczynski’nin talimatıyla Polonya anayasasını ihlal ederek ülkeyi AB’den çıkarmaya karar verdiğini söyledi.
“Hukuk ve Adalet Partili politikacıların neden AB’den çıkmak istediğini çok iyi biliyoruz. Vatandaşların haklarına, demokrasinin ilkelerine cezasız bir şekilde tecavüz edebilmek, sınırsız şekilde çalmak için” diyen Donald Tusk, AB standartlarının ihlal edilmesinin Polonya vatandaşlarının hak ve özgürlüklerinin elinden alınması anlamına geldiğini, her siyasi görüşten tüm vatandaşların bu durumu beraberce protesto etmek zorunda olduğunu söyledi.
Yerel saatle 18:00’da başlayan gösteride sık sık “Demokratik Polonya, “Avrupalı Polonya” ile hükümet karşıtı sloganlar atıldı. 2 saat süren başkent Varşova’daki AB yanlısı gösteri olaysız şekilde sona erdi.
“HÜKÜMET, ÜLKEYİ POLEXIT’E GÖTÜRÜYOR”
Polonya Anayasa Mahkemesi, Başbakan Mateusz Morawiecki’nin başvurusu üzerine geçtiğimiz Perşembe günü AB yasalarının ulusal yasalardan üstün kabul edilmesinin Polonya anayasasına aykırı olduğuna hükmetti.
Yüksek mahkeme, AB anlaşmalarındaki bazı maddelerin de anayasaya aykırı olduğunu belirtti. Yüksek mahkemenin söz konusu kararına giden yol hükümetin Ulusal Yargı Konseyi (Krajowa Rada Sadownictwa) yasasında değişiklik yapmaya çalışmasıyla başladı.
Polonya Yüksek İdare Mahkemesi, söz konusu değişiklikle Polonya Yüksek Mahkemesi’ne hakim olarak atanmak üzere Cumhurbaşkanı’na sunulacak aday isimler konusunda Ulusal Yargı Konseyi’nin etkin denetiminin devre dışı bırakıldığı, bu durumun AB hukukuna aykırı olduğu gerekçesiyle Avrupa Adalet Divanı’na başvurmuş, bu noktada ulusal yasayı mı yoksa AB yasalarını mı uymaları gerektiğini sormuştu.
Avrupa Adalet Divanı da geçtiğimiz Mart ayında açıkladığı kararında eğer ulusal yasada yapılan değişiklik AB yasalarına aykırı ise Yüksek İdare Mahkemesi’nin söz konusu değişikliğe uyma zorunluluğu bulunmadığına hükmetmişti. Bunun üzerine Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, AB hukuku ile ulusal yasaların çeliştiği durumlarda hangi yasanın üstün kabul edileceğinin belirlenmesi için Polonya Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu.
Üyelerinin çoğunluğu mevcut hükümet tarafından seçilmiş anayasa mahkemesinin söz konusu kararı muhalefetin tepkisine yol açtı. AB’ye girerken ülke olarak taahhütlerde bulunduklarını, yükümlülük üstlendiklerini belirten kimi siyasetçiler hükümeti ülkeyi Polexit’e (Polonya’yı AB’den çıkarmak) götürmekle suçladı.