Kıbrıs Müzakereleri çerçevesinde 2014 yılında Akdeniz’de başlayan petrol ve doğalgaz gerilimi ile kilitlenen ve duran müzakerelerde çok ciddi ilerlemeler olduğu öğrenildi. 15 Mayıs 2015 tarihinden Mustafa Akıncı’nın Cumhurbaşkanı seçilmesi ile yeniden başlayan müzakerelerde şimdi yeni bir dönemece gelindi.
Rum Lider Nikos Anastasiades’in yaşanan gelişmeler ile ilgili olarak Rum siyasi partilerine bilgi verdiği öğrenilirken, özellikle Rum Ulusal Konsey’e Mayıs ayında gerçekleşmesi hedeflenen parlamento seçimlerinin ertelenmesinin söz konusu olduğunu aktardığı öğrenildi.
Yaklaşık 7 aydır bir çok kez bir araya gelen liderler ve mesaisinin tümünü müzakerelere ayıran liderlerin temsilcilerinin çok ciddi ilerleme sağladığı, özellikle Kıbrıs’a ziyaret gerçekleştiren Uluslarası dev güçlerin çözüm yönünde desteğini açık şekilde teyit ettiği bu çerçevede ufukta referandum olasılığının daha net şekilde görülmeye başladığı da gelen bilgiler arasında.
Yapılan müzakereler çerçevesinde birçok ilerlemenin sağlandığı iddia edilirken, bunların başında dönüşümlü başkanlık ve KKTC kimliği alan tüm TC vatandaşlarının yeni federasyonda da vatandaş olması şeklinde olduğu bilgileri kamuoyuna yansımıştı. Cumhurbaşkanlığı kaynakları bu bilgilerin gerçekliğini resmi olarak kabul etmezken “müzakerelerde belirlediğimiz pozisyon” şeklinde bu gelişmeleri mevcut konjektürde açıklamaktan çekiniyor.
HAREKETLİLİK BAŞLADI
Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in, Ulusal Konsey üyelerine yönelik bilgilendirmesine geniş şekilde yine Rum basınına yansıdı. Anastasiadis’in, partileri, Eylül ayından bugüne kadarki müzakereler süreci ve bu süre zarfında gerçekleştirdiği temaslar hakkında bilgilendirdi öğrenilirken, Anastasiadis’in, verdiği imajın, sürecin ilerlediği, anlayışın (uzlaşma veya görüş birliği değil) bulunduğu şeklinde olduğu belirtiliyor.
Anastasiadis, dört temel özgürlük, AB normlarının uygulanması ve kamuya katılım (yüzde 67 Kıbrıslı Rum - yüzde 33 Kıbrıslı Türk) konularına da değindi. Anastasiadis’in, Aralık ayı içerisinde Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Toprak konusunu ve özel statüye sahip olacak - bir diğer deyişle kanton - bölgeleri görüşmek istediği de ifade edildi. Toplantıda Anastasiadis’in, zorlukların ve henüz görüşülmeyen konuların var olduğunu belirterek, bir dizi konuda anlayıştan söz ettiği de açıklandı.
SEÇİM ERTELENEBİLİR
Rum Lider Nikos Anastasiadis, bilgilendirme sırasında, Mayıs 2016’da yapılması düşünülen milletvekilliği seçimlerinin 2-3 ay ertelenmesinin ihtimal dışı olmadığını da dile getirdi. Anastasiadis’in, partilere, “bu ihtimale hazır olun” dediği de vurgulandı.
Ulusal Konsey toplantısında Anastasiadis’in partilere yönelik bilgilendirmesinde şunlar ortaya çıktı:
1. Çözüm, AB normlarıyla uyumlu olacak ve Türk tarafıyla bu konuda anlayış bulunmaktadır.
2. Derogasyonlar gibi - daimi derogasyonların olmaması - dört temel özgürlük konusunda anlayış bulunmaktadır.
3. Nüfus olarak Kıbrıs Rum tarafı 800 bin, Kıbrıs Türk tarafı 220 bin şeklindedir. Bugünkü ve gelecekteki 4’e 1 oranı geçerli olacaktır. Aynı zamanda bu her 25 yılda yeniden incelenecek.
4. Kamudaki oran yüzde 67 Kıbrıslı Rum ve yüzde 33 Kıbrıslı Türk olacak.
5. Toprak konusunda kriterler görüşülmektedir ve bunun ileriki görüşmelerde ele alınması bekleniyor.
6. Garantiler konusunda, Kıbrıslı Türkler de 1960 yılının aynılarının kalmasının mümkün olmadığı, askeri içerikli olmaması konusuna anlayış göstermektedir. Rum Yönetimi Başkanı’nın görüşü garantilerin kaldırılması ve askerlerin çekilmesi yönündedir. AB devleti anayasal olarak, Güvenlik Konseyi ise çözümün uygulanmasını ve ülkenin bağımsızlığını garanti altına alacak.
7.Mülkiyet konusunda 22 olan kategori ve 5 olan hukuki çare konusunda anlayış bulunmaktadır. Anastasiadis bahsetmemesine karşın bu konuda anlaşmazlıklar vardır.
8. İç vatandaşlık konusunda sınırlandırmalar konulacak. Bu konuda kriterler (kurucu devletin dilini konuşma) konulacak. İç vatandaşlığa sahip bir kişi merkezi devletin vatandaşı olacak.
9. Dönüşümlü başkanlık konusunda da anlaşmazlıklar bulunmaktadır. FIR Hattı konusunda da Kıbrıs Türk tarafı iki kontrol kulesinin olmasını istiyor. Türk tarafı ayrıca daimi AB İşleri Bakanlığı’na sahip olmakta ısrar ediyor.
10. Dönüşüm (Kıbrıs Cumhuriyeti’nin federasyona dönüşmesi) konusundaki belirsizlikler devam etmektedir. Anastasiadis, ilk başta bu konuda anlayış bulunduğu imajını verdi, ancak sorulan soruların arından böyle bir şeyin olmadığı ortaya çıktı.