Kıbrıs Türk Ticaret Odası(KTTO) tarafından yedincisi hazırlanan Rekabet Edebilirlik Raporu sonucuna göre, Kuzey Kıbrıs Küresel Rekabet Edebilirlik Endeksinde 144 ülke arasında dört sıra ilerleyerek 114’üncü sıraya yükseldi. Oda tarafından yapılan Yönetici Görüşleri Anketinde de, iş yapılmasının önündeki en büyük engelin verimsiz devlet bürokrasisi ve siyasi istikrarsızlık olduğu görüldü.
Hükümetlerin ekonomik sorunların giderilmesi yönünde yaptığı çalışmaları ölçmek amacıyla yapılan çalışmada ise, hükümetlerin sorunların giderilmesi için yeterli çalışmayı yapmadığının ortaya çıktığı kaydedildi.
Rekabet Edebilirlik Raporu, Performans Değerlendirme Matrisi ve Yönetici Görüşleri Anketi, Doğu Akdeniz Üniversitesi İşletme ve Ekonomi Fakültesinden Yardımcı Doçent Dr. Kamil Sertoğlu, Dr. Mustafa Besim ve Dr. Cem Tanova tarafından, KTTO’da düzenlenen Kuzey Kıbrıs Ekonomisinde Rekabetedebilirlik Konferansı’nda açıklandı.
Konferansa, Başbakan Özkan Yorgancıoğlu, Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Halil İbrahim Akça, Başbakan Yardımcısı Ekonomi, Turizm, Kültür ve Spor Bakanı Serdar Denktaş, Maliye Bakanı Zeren Mungan ile adada görev yapan bazı yabancı misyon temsilcileri de katıldı.
TOROS
KTTO Başkanı Fikri Toros, konferansta yaptığı açılış konuşmasında, çalışmanın Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın en prestijli etkinliklerinden biri olduğunu, Dünya Ekonomik Forumu’nun en önemli yayınlarından biri olan Küresel Rekabet Edebilirlik Raporu’nun her yıl kıyaslamalı olarak ekonomilerin rekabet edebilirliğini ölçtüğünü, çalışmada, dünya ekonomilerinin rekabet edebilme gücüne göre sıralandığını kaydetti.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın son dört yıldan bu yana, bir de tema çalışması yaptığını dile getiren Toros, bu yılki temanın “Ekonomide Dönüşüm için Kamusal ve Kurumsal Yönetişim” olduğunu belirtti.
Gelecek kuşaklara barış ve refahın hakim olacağı bir gelecek bırakmak için de iki temel hedef üzerinde mesafe kat edilmesi gerektiğini kaydeden Toros, “Bunlardan birincisi, Kıbrıs’ta adil ve kalıcı bir çözüme ulaşmak, diğeri de kendi ayakları üzerinde durabilen sürdürülebilir bir ekonomik yapı yaratmaktır” dedi.
“SAĞLLIKLI BİR DİYALOG GEREK”
Toros, “Kıbrıslı Türklerin sağlıklı bir ekonomik yapı kurması zorunludur. Bu yüzden Kıbrıs Rum toplumuyla yürüttüğümüz müzakereler devam ederken, kendi içimizdeki tüm paydaşların katılımıyla, ekonomik geleceğimize ilişkin sağlıklı bir diyalog yürütmek zorundayız” diye konuştu.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın geçmişte olduğu gibi bugün de siyaset odaklı ekonomi değil, ekonomi odaklı siyaset anlayışını desteklediğini ifade eden Toros, “Çünkü, ekonomiyi temel almayan tüm gelişme stratejileri başarısız olmaya mahkumdurlar” dedi.
“GERÇEKLER DİLE GETİRİLMELİ”
Ekonomiyle ilgili gerçeklerin dile getirilmemesiyle gelecek kuşaklara büyük bir kötülük yapılmış olunacağını ifade eden Toros, şöyle devam etti:
“Kıbrıs Türk Ticaret Odası bu diyalog sürecini başlatmaya dün hazır olduğu gibi bugün de hazırdır. Hükümetimizin de bu konuda daha aktif bir işbirliği göstermesi gerektiğini düşünüyoruz.”
“REKABET EDEBİLİRLİK GÜCÜ ÇOK GERİLERDE”
Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın farklı hükümetlerin iktidar dönemlerinde raporları yayınlamaya devam ettiğini ancak kişi ve yönetimler değişse de, sorunların aynı kaldığını belirten Toros, yapılan çalışmalarda Kuzey Kıbrıs’ın diğer ülkelere göre rekabet gücünün çok gerilerde olmaya devam ettiğinin görüldüğünü kaydetti.
Toros, “15 bin ABD dolar kişi başı geliriyle, Kuzey Kıbrıs olması gereken sıralamanın çok gerisinde bir yerde sıra bulmaktadır. Rekabet edebilirlik sıralamasındaki yerimiz rekabet gücümüzün zayıf olduğunu ve geçtiğimiz yıllara da bakıldığında olumlu ilerlemeler kaydedilmediğini göstermektedir” dedi.
“İYİLEŞME SAĞLAYACAK İCRAATLAR ARZU EDİLEN SEVİYEDE DEĞİL”
KTTO tarafından yaptırılan “Yönetici Görüşleri Anketi’ne” de değinen Toros, iş yapabilirliğin karşısındaki problemlerin sıralamasında yıllar itibariyle çok da önemli değişiklikler olmadığı, bunun da bu konularda “iyileşme sağlayacak icraatların arzu edilen seviyede yapılmadığının” görüldüğünü kaydetti.
“VERİMSİZ DEVLET BÜROKRASİSİ
Toros, “Öne çıkan en dikkat çekici hususlar içerisinde verimsiz devlet bürokrasisi, siyasi istikrarsızlık gibi faktörler vardır. Bu da aslında ekonomiyi yönetenlerin ekonomiyi geliştirmek için tutarlı ve istikrarlı politikalar geliştirerek adımlar atamadığını ve işletmelerle, vatandaşların günlük beklentileri için ilgili kamu kurumlarından etkin ve verimli hizmet alamadıklarını göstermektedir” şeklinde konuştu.
Toros, “Neredeyse işletmelerin tamamı verimsiz devlet bürokrasisinden şikayetçiyken, her 4 işletmeden biri bunu iş yapmanın önündeki en öncelikli sorun olarak değerlendirmektedir” dedi.
“MALİ İSTİKRAR VE ALTYAPI YATIRIMLARI YETERSİZ”
KKTC’nin 2012 ve 2013 yıllarında ancak düşük oranlı bir büyüme yakalayabildiğini kaydeden Toros, şöyle devam etti:
“Kuzey Kıbrıs gibi gelişmekte olan bir ekonomiye bu kadar düşük büyüme oranı, kesinlikle yetersiz kalmıştır. Kuzey Kıbrıs ekonomisi için kritik ve elzem olan istikrarlı ekonomik büyüme ve kalkınmayı sağlayacak temeller, ivedilikle oluşturulmalıdır. Bunun için ön koşul olan mali istikrar yanında, altyapı, sağlık ve eğitime yönelik yatırımlar da gerekmektedir. Bu noktada KKTC bütçesi incelendiğinde yatırımların milli gelir içerisinde payı yetersizdir. Gelişmekte olan ülkelerin olmazsa olmazı olan yatırımların yetersiz olması, güçlü fiziki altyapı oluşturmada, yeterli insan kaynağı yetiştirmede ve özel sektörün önünü açacak, yatırım iklimini iyileştirecek koşulların oluşturulmasını zorlaştıracaktır. Bu tespit, aslında Kuzey Kıbrıs’ın sürdürülebilir bir kalkınmayı yakalamak için gerekli olan makro ekonomik politikalarının geliştirilmediği, önceliklerinin belirlenmediği ve buna yönelik gerekli eylem planını bütçesiyle birlikte oluşturmadığını işaret etmektedir.”