Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in bazı merkezî hükümet yetkilerinin yerele aktarılmasını (desantralizasyon) öngören gevşek federasyon fikrini ortaya koymasının ardından yapılan bir ankette; Rum halkının yüzde 46’sının iki bölgeli iki toplumlu federasyon, yüzde 52’sinin ise başka çözümler tercih ettiği ortaya çıktı.
Haftalık Kathimerini; “Symnmerton Market Research” isimli araştırma şirketine 30 Ekim-2 Kasım 2018’de, 18 yaş ve üzeri 461 kişiye ulaşılarak yaptırdığı anketin sonuçlarını “Kamuoyu Yeni Çözüm Fikirlerinde Kararsız” başlığıyla aktardı.
Anketten, Anastasiadis’in Rum Ulusal Konsey toplantısında masaya koyduğu gevşek federasyon ve devamında, konfederal çözüm ve iki devlet çözümü düşünüldüğü yolundaki haberlerin hem siyasi partilerde hem de kamuoyunda da kararsızlık yarattığı sonucu çıktı.
Görüşüne başvurulanların yüzde 48’i Anastasiadis’in Kıbrıs sorununda iki bölgeli iki toplumlu federasyon dışında başka çözümler de görüşme niyetine katılırken yüzde 47’si buna karşı çıktı.
Her bir siyasi partinin seçmenlerinin eğilimleri konusunda da ilgi çekici sonuçlar elde edildi. DİSİ seçmeninin üçte ikisi Anastasiadis’in bu hareketine katılırken yüzde 23’ü karşı çıkıyor. AKEL seçmeninin üçte ikisi karşı çıkarken, yüzde 31’i katılıyor. DİKO seçmeninin yüzde 40’ı katılıyor, yüzde 60’ı karşı çıkıyor.
Annan Planı’na (2004) olumlu oy verenlerin yüzde 48’i Anastasiadis’in bu hareketine katılırken, yüzde 49’u karşı çıkıyor. Annan Planı’na olumsuz oy verenlerin yüzde 42’si katılıyor, yüzde 54’ü karşı çıkıyor.
Tercih edilen çözüm sorgulandığında ise, görüşüne başvurulanların yüzde 42’si iki bölgeli iki toplumlu federasyon, yüzde 52’si başka çözümler cevabını verdi. Katılımcıların beşte biri durumun olduğu gibi kalmasını, yüzde 15’i iki devlet çözümünü, yüzde 7’si konfederal çözümü tercih ediyor. Yüzde 5’lik bir kesim ise tercih ettiği çözümün “kurtuluş” olduğunu söyledi.
Yaş gruplarına göre bakıldığında, 60 yaş ve üzerindeki katılımcıların yüzde 66’sının, 40-59 yaş aralığındaki seçmenin yüzde 41’inin, 18-39 yaş aralığındaki seçmenin de yüzde 37’sinin favori tercihi iki bölgeli iki toplumlu federasyon.
Yaşları 18 ile 39 arasında olanların yüzde 30’u, 40 ile 59 arasında olanların yüzde 26’sı, 60 ve üzerinde olanların yüzde 17’si durumun olduğu gibi kalmasından yana.
18-39 yaş aralığındakilerin yüzde 18’i, 20-59 yaş aralığındakilerin yüzde 15’i, 60 yaş ve üzerinde olanların da yüzde 10’unun favori tercihi iki devlet çözümü.
Parti tabanlarına göre değerlendirildiğinde ise, DİSİ’lilerin yüzde 58’i tercihini iki bölgeli iki toplumlu federasyondan yana kullanarak partinin resmi tezine katıldığını gösterdi. Yüzde 16’sı mevcut durumu, yüzde 16’sı iki devlet çözümünü, yüzde 3’ü konfederasyonu, yüzde 2’si de “kurtuluşu” tercih ediyor.
AKEL’lilerin yüzde 68’i iki ideal çözüm şekli olarak iki bölgeli iki toplumlu federasyondan yana tavır ortaya koyarak partinin resmî tutumunu destekledi. Yüzde 21’i durumun olduğu gibi kalmasından yana, yüzde 6’si iki devlet çözümünü, yüzde 2’si konfederasyonu, yüzde 3’ü “kurtuluşu” tercih ediyor.
DİKO’luların yüzde 36’sı iki bölgeli iki toplumlu federasyondan yana; yüzde 28’i iki devleti, yüzde 26’sı durumun olduğu gibi kalmasını, yüzde 8’i konfederasyonu, yüzde 2’si “kurtuluşu” tercih ediyor.
Geriye kalan partilerde favori tercih yüzde 30 ile durumun olduğu gibi kalması, yüzde 23 ile iki devlet, yüzde 19 ile iki bölgeli iki toplumlu federasyon, yüzde 11 ile konfederasyon ve yüzde 16 ile “kurtuluş.”
“Gevşek federasyon veya konfederasyon ileri götürülürse şu seçeneklerden hangisi sizin için önemlidir?” sorusuna muhatap olan katılımcıların yüzde 80’i “bütün Türk askerlerinin derhal çekilmesi”, yüzde 43’ü “ toprak (Maraş ve Güzelyurt) iadesi”, yüzde 39 “garantilerin kaldırılması”, yüzde 31’i “merkezi hükümetin başkanının sadece Kıbrıslı Rum olması”, yüzde 9’u “ayrı ekonomi ve ayrı yönetim”, yüzde 4’ü “ayrı MEB’ler” cevabını verdi. Katılımcıların yüzde1’i cevap vermek istemedi.
“ANASTASİADİS’E VETO”
Haftalık Simerini de; “IMR/Lefkoşa Üniversitesi”ne Ekim 2018’de yaptırdığı, 18 yaş ve üzeri 500 kişiye ulaşılan anketin sonuçlarını “Anastasiadis’e Veto… İki Bölgeli Federasyona Hayır-Barikatlar Konusunda Şamar” başlığıyla aktardı.
Gazeteye göre; “Size göre Kıbrıs sorununun çözüm şekli ne olmalı?” sorusuna katılımcıların yüzde 33’ü “üniter devlet”, yüzde 27’si “iki bölgeli iki toplumlu federasyon”, yüzde 10’u “iki devlet”, yüzde 10’u “Türklerin/Türk askerinin çekilmesi”, yüzde 10’u “kurtuluş”, yüzde 6’sı “fiili durumun korunması”, yüzde 6’sı “konfederasyon”, yüzde 4’ü “gevşek federasyon”, yüzde 4’ü de “diğer” cevabını verdi.
“Size göre başarılabilir çözüm hangisidir?” sorusuna karşılık katılımcıların yüzde 32’si “iki bölgeli iki toplumlu federasyon”, yüzde 21’i “üniter devlet”, yüzde 14’ü “iki devlet”, yüzde 9’u “fiili durumun korunması”, yüzde 8’i “konfederasyon”, yüzde 8’i “çözüm olmayacak”, yüzde 7’si “gevşek federasyon” ve yüzde 1’i “Zürih’e dönüş” dedi.
“Kıbrıs’ta bir miktar Türk askerinin kalacağı bir çözümü kabul eder misiniz?” sorusuna yüzde 90 “hayır”, yüzde 10 “evet” cevabı verildi.
“Türk yetkililerin ve Kıbrıslı Türk siyasilerin, Kıbrıs Cumhuriyeti enerji programlarına normal şekilde devam etmesi halinde, gerilim yaratacaklarına dair açıklamaları sizi endişelendiriyor mu?” sorusuna katılımcıların yüzde 63’ü “evet”, yüzde 37’si “hayır” cevabını verdi. “Yıl sonuna kadar Kıbrıs ile Türkiye arasında bir sıcak temas olasılığını ne görüyorsunuz?” sorusuna da katılımcıların yüzde 40’ı “hiç”, yüzde 35’i “düşük ihtimal”, yüzde 14’ü “oldukça muhtemel” ve yüzde 11’i “yüksek ihtimal” dedi.
“Kıbrıs’ın, MEB’indeki çıkarlarını savunmak için hangi stratejik ittifakları kullanması gerektir?” sorusuna karşılık katılımcıların yüzde 51’i “İsrail”, yüzde 51’i “ABD”, yüzde 35’i “Yunanistan”, yüzde 33’ü “Rusya”, yüzde 31’i “Mısır”, yüzde 9’u “İngiltere”, yüzde 6’sı “AB”, yüzde 5’i “Çin”, yüzde 4’ü “Fransa”, yüzde 2’si de “İtalya” cevabını verdi.
Katılımcılara “Guterres Çerçevesi’ne katılıyor musunuz?” sorusu da yöneltildi, yüzde 28’i “katılıyorum”, yüzde 31’i “katılmıyorum” ve yüzde 41’i “bilmiyorum/cevap vermek istemiyorum” dedi.
Ankette sorulan barikatların açılması ile ilgili soruya katılımcıların yüzde 37’si “katılıyorum”, yüzde 59’u “karşıyım”, yüzde 4’ü “bilmiyorum/cevap vermek istemiyorum” dedi.
“Son yıllarda görüşülenlerin Kıbrıs sorununu çözüme götüreceğine inanıyor musunuz?” sorusuna katılımcıların yüzde 75’i “hayır”, yüzde 21’i “evet”, yüzde 4’ü “bilmiyorum” cevabını verdi.
“Yarın, iki bölgeli iki toplumlu federasyon zemininde çözüm referandumu yapılsa cevabınız ne olur” sorusuna karşılık katılımcıların yüzde 45 “evet”, yüzde 39 “hayır” ve yüzde 16 “bilmiyorum/cevap vermek istemiyorum” yanıtını verdi.