Nöroloji Uzmanı ve Beyin Sağlığı Derneği (BEYİNDER) Kurucu Başkanı Prof. Dr. Derya Uludüz “Gençliğin Sırrı Beyinde” adlı kitabında sağlıklı bir beynin yaşam boyunca sağlıklı bir bedeni de beraberinde getirdiğine dikkat çekiyor. Sağlıklı yaş alarak uzun yaşamanın mümkün olduğunu belirten Prof. Dr. Uludüz, bu konuda bir yol haritası çiziyor. İşte Uludüz'ün zinde bir beden ve güçlü bir beyin için önerileri…
Prof. Dr. Derya Uludüz
BEYNİMİZLE DE İLGİLENMEMİZ LAZIM
■ Beyin sağlığımız vücut sağlığımızı nasıl etkiler?
Yaşadığımız hayatın ne kadar süreceğini bilmiyoruz, dolayısıyla bunu da en iyi şekilde geçirmek istiyoruz. Tabii bunun için beden sağlığı kadar beyin sağlığı da çok önemli. Buna dikkat çektim kitabımda… Çünkü beyninize iyi bakarsanız vücudunuz da genç ve sağlıklı olur. Beyninizi iyileştirdiğinizde bedeninizin de iyileştiğini göreceksiniz. Dolayısıyla kitabımda bu konuda pratik ipuçlarına ve çözüm yollarına yer verdim. Beynimizle de ilgilenmemiz, onun sağlığına da özen göstermemiz gerektiğini vurguladım…
■ Beyni ve bedeni yaşlandıran en önemli sebep nedir?
Strestir… Örneğin iyi bir kariyeriniz, başarılarla dolu bir hayatınız olabilir. Peki mutlu musunuz? Bu soruya verdiğiniz cevap önemli, çünkü pek çok araştırma, mutlu insanların kalp hastalığı, felç, akciğer hastalıkları, kanser ve enfeksiyondan erken ölüm; demans, Alzheimer gibi risklerinin de azaldığını gösteriyor. 70 binden fazla kişinin incelendiği bilimsel bir çalışma, hayata mutlu ve pozitif bakan insanların daha uzun yaşam süresine sahip olduklarını ve bu kişilerin yaş ömürlerinin uzadığını gösteriyor. Kitabımda stresi azaltmaya yarayacak etkili önerilere de yer verdim.
‘Genç yaşlı' olmak mümkün
■ Kitabınızda bir de ‘genç yaşlılar'dan söz ediyorsunuz…
Evet… Dünyada ‘genç yaşlılar' dediğimiz bir topluluk akımı var, özellikle Güney Amerika, Japonya ve İspanya'da bulunan bu topluluklar yaşları 85 yaş üstü olmasına rağmen hala genç ve dinç bir yaşam sürüyorlar. Cinsel arzuları, zihin açıklığı, enerjileri, vücut bağışıklığı yönünden çok iyi durumdalar. Bu toplulukların genç kalmasının nedenleri araştırılmış. Gözlenen bir numaralı faktörün sevdikleriyle bol bol vakit geçirmeleri ve bol bol kahkaha atmaları olduğu görülmüş. İspanya resmi olarak dünyanın en sağlıklı ülkelerinden biri… Çünkü bunama, kalp hastalığı ve kanser orada az görülüyor ve insanların daha uzun yaşam beklentileri var. Araştırmacılar, İspanya'daki bu durumun Akdeniz diyetinden kaynaklandığını düşünüyor. Ancak Akdeniz diyeti, oradaki yaşam tarzının sadece kısmi bir parçası ve Akdeniz yaşam tarzı bütünsel olarak şu temel ilkelere sahip..: İnsanları sosyalleştiği uzun yemek saatleri, dengeli beslenme, öğlen şekerlemeleri ve bol bol yürüyüş. İspanyollar, aceleyle yenilen fast food tarzı yiyecekleri tercih etmez, özenle hazırlanan yemeklerini aile ve arkadaşlarıyla sosyalleşerek tüketirler. Dolayısıyla böyle yemek zamanlarının obezite riskini azalttığı, aynı zamanda zihinsel sağlığı da desteklediği tespit edilmiş. Aile ve arkadaşlarla bağlantı kurmak için günün birkaç saatini ayırmak, ruh halini iyileştiren endorfinleri üretir ve kişiye zevk verir. Ayrıca, öğle yemeklerinden sonra birazcık kestirme İspanya'da önemli bir kültürdür. Araştırmalar, öğlen uykusunun stres miktarını azalttığını, ruh halini iyileştirdiğini ve beyin performansını artırdığını gösteriyor. Tabii gece uykusu da çok önemli. 8 saatlik ideal uyku süresinde ilk 3 saatte cildi gençleştiren bir süreç yaşanıyor. Sonraki 2 saat cildi onarırken son 3 saatse cildi birçok hastalıktan koruyor. Ancak bu 8 saatlik süreci tamamlamak gerek.
Vücudun dengesini fabrika ayarlarına döndürmek lazım
■ Peki sağlıklı ve uzun yaşamın ipuçları nelerdir?
Toplum olarak yaşlanmayla ilgili inançlarımız değişmek zorunda. Nüfus cüzdanınızda yaşınız ne olursa olsun her yıl enerji ve canlılık seviyenizi aynı veya daha iyi hissedebilirsiniz. Hastalıklar, modern teknikler tanı koymadan çok daha önce ortaya çıkmaya başlar ve her zaman vücudun fabrika ayarlarının bozulmasından kaynaklanır. Vücudun dengesini fabrika ayarlarına döndürmek, daha genç ve sağlıklı olmak için dikkat etmemiz gereken sadece 8 ipucu var. Onları şöyle sıralayabiliriz:
1. Mitokondriler: Vücudumuzun enerji üreten kazan daireleridir. Ancak enerji üretirken zararlı maddeler (serbest radikaller) açığa çıkarırlar. Serbest radikaller biriktiğinde oksidatif strese yani paslanmaya neden olur, vücuda zarar verir ve hastalıklar başlar. Mitokondrilerin iyi çalışması için doğru nefes almak, doğru beslenmek ve egzersiz yeterlidir.
2. Toksinler: Endüstri çağıyla birlikte toksinler artık yaşamımızın her yerinde; havada, suda, yediğimiz besinlerde… Vücudumuza girdiklerinde çok kolay saklanıyorlar ve sağlığımızı tehdit ediyorlar. Toksin atılımı, geçici bir programdan ziyade bir yaşam biçimi olmalıdır. Bu yaşam biçimi ağır metaller, toksinler ve elektromanyetik radyasyon gibi çevresel toksik maddelerden kaçınmayı, sauna ve egzersiz yardımıyla aşırı yağ birikimlerini azaltarak toksik maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını, sağlıklı beslenmeyi ve yeterli sıvı tüketmeyi, stresi azaltmayı, vücut direncini artırmayı ve düzenli uykuyu içerir.
3. Sindirim sistemi ve bağırsaklarımız: Yediklerinizin sadece vücudunuza ne yapacağını değil, aynı zamanda “mikrobiyatanıza” ne yapacağını düşünün. Yaptığınız her yemek tercihi (“Kek mi yoksa bir avuç badem mi yemeliyim?”) bağırsağınızdaki faydalı bakterilerin kaderini belirler, bu ise yaşam kalitenizi yakından etkiler.
4. Uyku: Öğrenilen yeni bilgilerin kaydedilmesi, beynin kendini temizlemesi ve tamir etmesi, bağışıklığın güçlenmesi gibi tüm vücut işlevleri uykuda düzenlenir. Dolayısıyla düzenli yani en az 8 saat ve kaliteli olması çok önemli.
5. Sağlıklı beslenme: İşlem görmemiş sağlıklı yiyecekler tüketmeye çalışın. Saat 19.00'dan sonra hiçbir şey yemeyin.
6. Hormonlar: Vücudumuzda milyonlarca hücre birbirleriyle hormonlar sayesinde iletişim kuruyor. Hormonlarınızı dengede tutun, genç ve sağlıklı kalın.
7. Egzersiz: Egzersiz mucize bir ilaç gibidir, düzenli yaptığınızda daha az doktora gittiğinizi göreceksiniz.
8. Stressiz bir hayat: Çağın hastalığı stresi yönetmeyi öğrenirseniz sağlıklı ve genç kalırsınız. Nefes egzersizleri, sosyalleşmek, bol bol kahkaha atmak, zamanı iyi yönetmek stresle kolay başa çıkma yöntemleridir.