Seçtiklerini Denetle Ve “Oy”unu Geri Al!

Cenk DİLER

4 ya da 5 yılda bir yapılan seçimler sayesinde DEMOKRASİ ile yönetildiğimizi sanıyorsak inanın ki aldanıyoruz. Yaşadığımız arenayı düşünün. Bunun neresi demokrasi? Seçtiklerimiz dönem sonuna kadar rahat. Üstelik “Bizi halk seçti” modunda. Akıllarına her estiğini yapabileceklerini sanıyorlar. Yağma yok! Seçtiklerimizi, istediğimiz an AL AŞŞAĞI edebilmeliyiz. Dünyanın birçok ülkesinde uygulanmakta olan ve son yıllarda Türkiye’nin yerel yönetimlerinde de uygulanmaya konulmaya çalışılan bir SİSTEM var. GERİ ÇAĞIRMA MEKANİZMASI. Kulağa hoş geliyor değil mi? Evet! Hem de çok! Bu bir DOĞRUDAN DEMOKRASİ uygulamasıdır. Belli usul ve şartlara bağlı olarak halk oylamasıyla, seçilmiş kişi ve organların görevlerine son verilmesini sağlayan bir mekanizmadan bahsediyorum. Seç ve unut YOK! Seç ve DENETLE, eğer beğenmiyorsan görevden AL! Nasıl demokrasi ama? Super! Amerika’nın 13 kurucu eyaletinden 9’u bu yöntemi kabul etmiş. Şu anki Amerikan sisteminde, bu yöntem özellikle eyalet ve mahalli idareler düzeyinde uygulanmaktadır. Ulusal düzeyde uygulaması yoktur. Yalnızca 18 eyalette, eyalet düzeyinde seçimle gelen kamu görevlilerinde geçerlidir. 8 eyalette fiilen uygulanmakta, 11 eyalette eyalet düzeyinde yargı organları, 29 eyalette ise mahalli yargı organları için geçerliliği bulunmaktadır. North Dakota, Oregon, Rhode Island, Alaska, Arizona, California, Colorado, Georgia, İdaho, Kansas, Louisana, Michigan, Minnesota, Montana, Nevada, New Jersey, Washington ve Wisconsin eyaletlerinde yöntem uygulanıyor. Son zamanlarda ilk akla gelen örnek, California Valisi Gray Davis’in 2003 yılında GERİ ÇAĞIRILMASI olayıdır. 1983’de Michigan’da 2 eyalet senatörü, 1988 Oregon Eyalet Savcısı, 1995 California 2 temsilciler meclisi üyesi 2002 Flint Belediye Başkanı, 2003Wisconsin Eyalet Senatörü, 2005 Washington Spokane Belediye Başkanı, 2006 New Jersey Roosevelt Belediye Başkanı, halk tarafından GERİ ÇAĞIRILMIŞTIR. İsviçre’de meri mevzuata göre GERİ ÇAĞIRMA sınırlı bir uygulamadır. 26 kantondan 6 kantonda parlamentoları için geçerlidir. Belli sayıda seçmenin müracaatına bağlıdır. Örneğin Schaffhauses’te bu sayı 1.000 iken, Ticino’da 15.000’dir. Avrupa’da; İtalya, Almanya, İsveç, Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Finlandiya, Hollanda, İspanya, Lüksenburg, ve Portekiz’de mahalli idareler düzeyinde bu referandumun uygulanması söz konusudur. Filipinler’de de GERİ ÇAĞIRMA müessesesi uygulanmaktadır. Kayıtlı seçmenlerin %25’inin müracaatı ön koşuldur. Bu ara seçim gibi telakki edilir. Oy pusulasına yeni adayın da ismi yazılmak suretiyle seçim yapılır. Eski üye en fazla oyu alırsa görevde kalır, diğer adaylardan biri en fazla oyu alırsa eski üyenin üyeliği düşer, yeni üye seçilir. Saçma sapan işlerle vakit geçireceğimize, iş takibi yapacağımıza, yasa yapma yerini köy kahvehanesine çevirmek yerine, her birkaç yılda bir seçim yapacağımıza, halk tarafından siyaseti neden ayağa düşürdüğümüze odaklanacağımıza; ÇAĞDAŞ DEMOKRASİ YÖNTEMLERİ bularak, kaybolan güveni yerine getirmeye çalışmalıyız. Bizi kandıranları, yolsuzlukla adı anılanları, iş yapmayanları, üretmeyenleri, popülistleri, adam kayıranları, torpil yapanları, peşkeş çekenleri, haksız yere işe alanları, kredi dağıtanları, oy satın alanları, haddini bilmeden boş yere halk adına konuşma gafletine kapılanları, GERİ ÇAĞIRMALIYIZ. Yeni nesil DEMOKRASİ, işte tam anlamıyla budur. Kaynaklar: Dr. İlker Gündüzöz’ün, Geri Çağırma Mekanizması ve Mahalli İdareler adlı makalesi. Yrd. Doç. Dr. Abdullah Çelik’in, Halk Oylamasıyla Belediye Başkanları Görevden Alınabilir Mi?