Sigarada "düz paket" uygulamasına ilişkin dünyada Belçika, Malezya gibi politik olarak taahhütte bulunan ülkeler arasında yer alan Türkiye'nin, TBMM Başkanlığına sunduğu kanun teklifiyle Mecliste kanun görüşmeleri süren ülkeler arasına girdiği belirtildi.
Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, AK Parti Ankara Milletvekili Arife Polat Düzgün ve Nevşehir Milletvekili Mustafa Açıkgöz imzasıyla TBMM'ye sunulan "Sağlıkla İlgili Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi"nde yer alan "düz paket" uygulamasına ilişkin açıklamalarda bulundu.
Meclis komisyonlarında görüşmeleri süren kanun teklifinin bazı maddelerinin tütün tüketimini yeniden azaltacak ciddi önlemleri içerdiğini belirten Dağlı, kanun teklifinde sigaraların marka alameti taşımayan tek tip düz paketlerde sunulması, paketin yüzde 85'ini kapsayan resimli sağlık uyarısı bulunması ve satış noktalarında sigaraların görünür olmaması gibi temel ilkelerin yer aldığını anımsattı.
Dağlı, Türkiye'nin tütün tüketimini azaltmak için 2009'da başlattığı kampanyada büyük başarı kazandığının altını çizerek "2013 yılından sonra ise yasalara uyumun izlenmesindeki sorunlar nedeniyle tütün tüketimi yeniden artma gösterdi ve 2008 öncesi değerlere dönüştü. Dünyada tütün kontrolü başarı sıralamasında Türkiye, 2013'ten sonra her yıl geriledi." diye konuştu.
"Türkiye, endüstrinin beklentilerine direnmeyi sürdürmeli"
Avustralya'nın tüm davalardan haklı, endüstrinin ise haksız çıktığını anlatan Dağlı, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Endüstrinin düz paket uygulamasını engelleyici herhangi bir hukuk savaşına artık giremeyeceği, girse de kaybedeceği bilinmektedir. Endüstri, Türkiye'yi 2021 yılına kadar ısıtılmış tütün ürünlerinin satıldığı en büyük üç pazar arasına sokmak istemektedir. Türkiye bu ürüne kapı açmamak için direnmiştir. Yeni ürün grubunu tütün kanunlarından muaf tutup, düz paketi işlevsiz kılmayı hesaplamaktadır. Türkiye, endüstrinin beklentilerine direnmeyi sürdürmeli."
"Denetleyerek uygulamasını izlemek de önemli"
Dernek Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Osman Elbek ise şunları kaydetti:
"Sigara firmaların ürünlerini satış noktalarında görünür şekilde sergiliyor ve reklam yapıyorlar. İstanbul'da yaptığımız çalışma, satış noktalarının yüzde 99'unda kanunun ihlal edildiğini göstermektedir. Kanun yapmak kadar denetleyerek uygulamasını izlemek de önemlidir. Biz sivil toplum olarak uygulamaların geliştirilmesini de bekliyoruz."
Diğer ülkeler "düz paket" uygulamasında nerede?
Dernekten verilen bilgiye göre, düz paketi kanunlaştırmış ve uygulayan ülkeler, Avustralya, Fransa, Birleşik Krallık, Yeni Zelanda, Norveç, İrlanda ve Macaristan.
Kanunlaştırmış, uygulamayı bekleyen ülkeler ise Kanada, Gürcistan, Romanya, Slovenya ve Tayland.
Mecliste kanun görüşmeleri süren ülkeler, Brezilya, Şili, Ekvator, Panama ve Uruguay.
Hükümet görüşmeleri süren ülkeler, Finlandiya, Guernsey ve Jersey, Singapur, Güney Afrika, Sri Lanka, İsveç, Tayvan.
Politik taahhütte bulunan ülkeler ise Belçika, Botsvana, Kenya, Malezya, Mauritus, Nepal, Gambia, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri.
Düzenleme neyi kapsıyor?
Meclis komisyonlarında görüşmeleri süren kanun teklifine göre, televizyonda yayınlanan programlar, filmler, diziler, müzik klipleri, reklam ve tanıtım filmleri, sinema ve tiyatrolarda gösterilen eserlerde, internet, topluma açık olan sosyal medya ve benzeri ortamlarda tütün ürünleri kullanılamayacak, görüntülerine yer verilemeyecek.
Sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde ve üniversite yerleşkelerinde tütün ürünlerinin satışı yapılamayacak. Tütün ürünleri kapalı dolaplarda, kişilerin ulaşamayacağı ve göremeyeceği şekilde satışa sunulacak.
Tütün ürünleri paketleri ile nargile şişelerinin üzerine, zararlarını belirten resimli ve Türkçe yazılı uyarı veya mesajların konulacağı alan, yüzde 65'ten yüzde 85'e çıkarılacak.
Bütün tütün ürünlerinin üzerindeki yazı ve şekiller aynı olacak. Türkiye'de üretilen veya ithal edilen tütün ürünleri markanın yazım şekli, yazı karakteri, punto boyutu, paket üzerindeki konumu, paketlerin rengi, diğer yazı, ibare ve şekiller dahil olmak üzere aynı şekilde tasarlanan düz ve standart paketle piyasaya arz edilecek.