Gıda duyarlılığı günümüzde yaygın görülen bir problem. Çok çeşitli belirtilere yol açtığı için teşhisi oldukça zor. Bu sorunu yaşayan kişilerin, belirli gıdaları sindirmekte zorluk çektiğini belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, gıda duyarlılığının alerjiden farkını ve çözüm yollarını şöyle anlattı…
Gıda alerjileri kolay anlaşılıyor
Gıdalara karşı alerjik reaksiyonlar; ürtiker, vücutta kızarıklık, kaşıntı gibi hafif belirtilerin yanı sıra anaflaksi adı verilen solunum zorluğu, tansiyon düşüklüğü, mide-bağırsak belirtileriyle seyreden, ölümcül bir tabloya da neden olabilir. Gıda alerjilerinde şikayetler hızla ortaya çıktığı için alerjik gıdanın tespiti kolaydır, insanlar çoğunlukla alerjik oldukları gıdayı bilirler ve uzak dururlar.
Gıda duyarlılığının teşhisi zordur
Gıda duyarlılığı gıda alerjisinden farklıdır. Gıda duyarlılığında şikayetler, gıdanın tüketiminden hemen sonra ortaya çıkmadığı için o gıdayı tespit etmek güçtür. Şikayetler 2-3 saat bazen de 4 gün sonra ortaya çıktığı için neden-sonuç ilişkisini kurmak çoğunlukla mümkün olmamaktadır. Yorgunluk, baş ağrısı, konsantrasyon güçlüğü, egzama, mide ağrısı, reflü, şişkinlik, kabızlık veya ishal, eklem ağrıları, nefes darlığı, hipertansiyon, migren gibi birçok değişik sistem ve organı ilgilendiren şikayetler ortaya çıktığından gıda duyarlılığı sorunlu bir durumdur.
Çölyak ve glüten duyarlılığı giderek artıyor
Buğdayda bulunan glüten proteinine karşı ortaya çıkan Çölyak hastalığı ve bunun dışında glüten duyarlılığı adı verilen tablonun sıklığı giderek artmaktadır. Çölyak insanların yüzde1 kadarında ortaya çıkarken, Çölyak olmayan glüten duyarlılığı toplumun yüzde 20-30'luk kısmında görülmektedir. Sanıldığının aksine sadece mide-bağırsak sistemini değil, bağışıklık sistemini, başta tiroid olmak üzere endokrin sistemi, beyin ve sinir sağlığını, psikolojik durumu ciddi şekilde etkileyebilir. Bu durumda kalp-damar hastalıkları ve kanser riski, erken ölüm ihtimali artar. Glüten sadece buğday, arpa, çavdar ve yulafın içinde değil, başta şampuan, krem, ruj olmak üzere kozmetik ürünlerde ve aynı zamanda değişik isimler altında ilaçlarda da bulunabilir.
İşte en sık nedenleri
Buğday, glüten, inek sütü, yumurta, kuruyemişler, kafein, kabuklu deniz ürünleri, soya ve gıda katkı maddeleri gıda duyarlılığına neden olan gıdalardır. Bu durum bağışıklık sistemi üzerinde ekstra bir baskı ve yük oluşturduğu için tanınması ve ortadan kaldırılması gereken bir durumdur. Besinlere karşı IgG ve IgA tayinleri yapılarak gıda duyarlılığı araştırılabilir fakat bu testlerin güvenilir olduğunu söylemek güçtür. Kişi yediği gıdaları ve şikayetlerini kaydederek aradaki bağlantıyı bulmaya çalışabilir, o gıdalardan uzak durarak sorunu çözebilir. Gıda duyarlılığı bağışıklık sistemi üzerinde yük oluşturarak sistemik inflamasyona yol açtığı ve vücut direncini azalttığı için mutlaka ortadan kaldırılması gereken bir durumdur.