Engadget, TheNextWeb gibi popüler teknoloji sitelerinin haberleri ve yapılan testlere göre Türkiye, anonim gezinti ağı Tor’a engelleme getirmiş durumda.
Türkiye’deki internet yasaklarını takip eden Turkeyblocks.org internet adresli gönüllü grubu yaptıkları testler sonucunda Türkiye’de Tor ağına erişimin engellendiğini tespit ettiklerini açıkladı. Peki Tor nedir?
TOR NEDİR?
Adı “The Onion Routing” sözcüklerinin baş harflerinden oluşan Tor kullanıcıların anonim olarak internette gezinmelerine olanak sağlayan bir ağ ve yazılım projesidir. Tor sistemi mutlak gizlilik sağlamasa da kullanıcıların belli oranda kimliklerini ve internette nereyi ziyaret ettiklerini gizleyerek gezinmelerine olanak sağlamaktadır.
TOR NASIL ÇALIŞIR?
Tor web tarayıcısı açıldığı anda Tor unsurlarının bulunduğu bir listeden rastgele unsur seçer ve bunlardan verinin üzerinden geçeceği bir tünel (Tor circuit) oluşturur. Tor tarayıcısını kullanarak internete erişmeye çalışan bir kullanıcı, tarayıcıyı açtığında yazılım belirli sayıda Tor unsurunun bulunduğu bir tünel oluşturarak kullanıcının verilerini bu tünel üzerinden gitmek istediği yere ulaştırır. Bu işlem sırasında giden veri her Tor unsuru üzerinden geçerken şifreli bir şekilde iletilir.
Veri Tor unsurları arasında ilerlerken hiçbir Tor unsuru kendinden bir önceki ve sonraki unsurun IP bilgisi hariç herhangi bir bilgiye sahip değildir. Bağlantı sırasında bu durum kullanıcıların anonim kalmasını sağlarken her unsur üzerinde verinin şifreli iletilmesi de kullanıcıların veri güvenliğini sağlamaktadır. Bu durum Tor kullanıcılarının yer ve kimlik denetimini çok büyük oranda zorlaştırmaktadır.
Bununla beraber Tor anonimlik için tüm problemleri tek başına çözemez. Eğer kullanıcı Tor üzerinden gerçek bilgilerini kullanırsa kullanıcının anonimliğinden bahsetmek mümkün değildir. Ayrıca eğer kullanıcının bilgisayarından çıkan ve gideceği adresi aynı anda izleyen bir saldırgan bu iki nokta arasında zamana bağlı istatistiksel bir analiz yaparsa bu durum da kullanıcılarının anonimliğini tehlikeye atabilir.
TOR NEDEN KULLANILMAKTADIR?
İlk olarak ABD Deniz Harp Araştırma Laboratuvarı çalışanlarının askeri bir gizli ağ projesi olarak başlayan ancak daha sonra açık kaynak kodu ile herkese açılan Tor projesi dünyanın pek çok yerinde internet yasaklarını, sansürü delmek için kullanılmaktadır. Sivil Toplum Kuruluşları, gazeteciler ve birçok kurum da Tor altyapısı üstünden haberleşebilmektedir. Örneğin Edward Snowden NSA'ye ait dokümanları, The Guardian ve Washington Post gazetelerine Tor üzerinden göndermiştir. Yazılı ve görsel basının uzun süredir bu yolu kullanarak muhbirlerle iletişim kurduğu da bilinmektedir. STK'larda Tor'u çok yoğun şekilde kullanmaktadır. Özellikle yurtdışında kritik bölgelerde faaliyet yürüten kurum çalışanları, STK destekçileri kendilerini ifşa etmeden çalışmalarını bu yolla sürdürebilmektedirler.
Bunların yanında sağladığı gizlilik nedeniyle Tor ağının uyuşturucu, ilaç ve silah kaçakçılığı, çocuk pornosu ve kara para aklama faaliyetleri için de kullanıldığı tespit edilmiştir.