Kıbrıs’ta çözüm sonrası oluşacak AB üyesi yeni devlete gitmek isteyen Türkiye vatandaşları, dolaşım ve daimi ikametgâh alanlarında AB vatandaşlarıyla aynı haklara sahip olacak
Sefa Karahasan/ Milliyet
KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve müzakere heyeti, Kıbrıs’ta varılacak bir anlaşmadan sonra Türkiye’nin ‘AB üyesi gibi muamale’ görmesi gerektiği düşüncesini masaya koydu. Ankara’nın da desteklediği öneriye göre, Türkiye’den ‘yeni oluşturulacak devlete’ gitmek isteyen bir kişi, ‘dolaşım, daimi ikametgah’ gibi konularda AB vatandaşının haklarına sahip olacak. İkametgah konusuna ise 4’e 1 oranında sınırlama getirilecek. Bununla Ada’ya gidecek Türkiye vatandaşlarının ‘o anki nüfus yapısını bozmayacak şekilde’ olması amaçlandı. Milliyet’e konuşan üst düzey bir yetkili, “Ada’ya gidecek olan Türkiye vatandaşları, Yunanistan’dan Rum tarafına giden Yunan vatandaşları gibi aynı haklara sahip olacak. Türkiye, çözümden sonra bir AB ülkesi muamelesi görecek” dedi. Rum Politis gazetesi müzakere masasında ele alınan konuları gündeme getirmişti. Aynı yetkili, Politis gazetesinin başlık başlık yayınladığı haberde düzeltmeler yaptı. İşte düzeltmelerle birlikte başlıklar:
İSİM: - Kıbrıs Rum tarafı, Federal Kıbrıs Cumhuriyeti (Federal Republic of Cyprus) ismini istiyor.
- Taraflar isim konusunu bugüne kadar masaya getirmedi. Rum medyasında yer alan isimler Kıbrıs Rum Yönetimi’nin gayriresmi düşüncesi.
NÜFUS: - Rum tarafı belirli bir oranda vatandaşlık olmasını savunuyor. Nüfus oranının yüzde 80’e 20 olması bekleniyor.
- Türk tarafı, Ada’daki tüm KKTC vatandaşlarının, yeni devletin vatandaşı olması gerektiğinde ısrarlı. Türk tarafı, masaya 220 bin nüfus koydu.
YÜRÜTME ERKİ: - Rumlar, dönüşümlü başkanlığa karşı çıkıyor. Başkan yardımcısı olmasını istiyor.
- Türk tarafı, dönüşümlü başkanlığı siyasi eşitliğin olmazsa olmazı görüyor.
MÜLKİYET: - Politis’e göre 24’ü aşkın mülkiyet kriteri var. Örneğin, 1974’ten önce yaşadığı yerlerden göç eden Kıbrıslı Rum veya Kıbrıslı Türk evine dönüş hakkını ancak ‘makul bir zamanda yerleşme’ şartıyla talep edebilir. Aksi halde mülkünün takas veya tazminini talep edebilir.
- Türk tarafına göre ise masaya henüz hiçbir kriter gelmedi.
TOPRAK: - Rum tarafı toprak konusunda, Güzelyurt başta olmak üzere bazı bölgelerin iadesini istiyor. Rumlar, 2 veya 3 aylık geçiş döneminden bahsediyor.
- Türk tarafı, toprak konusunda Annan Planı’nda yer alan çerçeveye atıf yapıyor. Türk tarafı geçiş döneminin en az 6 ay olması gerektiğini belirtiyor.
GARANTİLER: - Rumlar, Garanti Anlaşması’nın sona erdirilmesini şart koşuyor. Politis; Yunanistan, Kıbrıs, Türkiye, İngiltere ve belki İtalya’nın da katılacağı bir Avrupa güvenlik sistemi oluşturulması ve bu sistemin AB ve BM’nin işbirliğinde bu bölgedeki düzen ve güvenliği garanti etmesi tezinin olduğunu yazdı.
- Türk tarafı, Garantiler konusunun en son ele alınacak bir başlık olduğuna dikkat çekiyor. Politis’in yazdığı sistemin, masada değil, Rumlar ve BM yetkilileri arasında konuşulduğuna işaret ediliyor.
Ekonomi: - Bu başlıkta neredeyse her şey belirlendi. Rum tarafı memorandum aracılığıyla yaptığı 10 milyar Euro’luk, Türkler de yaklaşık 6 milyar dolayındaki borçlarını kendileri üstlenecek. Kıbrıs Türk tarafına ait bu borcun Türkiye tarafından karşılanması bekleniyor.