Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Koronavirüs salgını tedbirleri kapsamında uçak, tren, otobüs gibi toplu ulaşım araçlarıyla seyahat etmek isteyenlerin Hayat Eve Sığar (HES) adlı mobil uygulamadan kod almaları gerekeceğini söyledi. Koca, uygulamanın ne zaman başlayacağını ise açıklamadı.
Fahrettin Koca Çarşamba günü Bilim Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada, "Bireyler risk taşımadığını, hasta veya temaslı olmadığını bu Hayat Eve Sığar uygulaması aracılığıyla gösterebilecek" dedi.
Seyahatlerde sağlık kontrollerinin ilgili firma tarafından yapılacağını belirten Koca, "Uygulamaya önce şehirler arası ulaşımda geçiyoruz. Mobil uygulama üzerinden alacağınız kodu kullanarak uçak ve tren seyahati yapabileceksiniz" ifadelerini kullandı.
Bakan Koca uygulama aracılığıyla vatandaşların bulundukları ortamda veya gitmek istedikleri yerde ne ölçüde riskli bir durumla karşılaşabileceğini görüp, tedbir alabileceğini de ifade etti.
Koca, bir yolcuya virüs bulaştığının tespit edilmesi halinde ise yolculuk esnasında temas ettiği kişilerin bu uygulama sayesinde takibinin yapılacağını da kaydetti.
SMS YOLUYLA DA ALINABİLECEK
HES Kodu, Hayat Eve Sığar cep telefonu uygulaması üzerinden ya da kısa mesajı yoluyla alınabilecek.
Sağlık Bakanlığı'nın açıklamasına göre HES kodları, kişiye özel üretilmiş tekil kodlardan oluşuyor ve T.C. kimlik numarası gibi sabit değil. Her paylaşımda farklı bir HES Kodu alınabilecek.
HES Kodu sorgulaması için kodu ile birlikte yolcu kimlik numarası (TCKN, Pasaport vb.), iletişim bilgisi (telefon ve e-mail alanlarının her ikisi de) ve doğum tarihi zorunlu alanlar olarak doğru ve eksiksiz olarak girilecek.
Hayat Eve Sığar uygulaması, Google Play Store ve AppStore üzerinden indirilebiliyor.
Bakan Koca, cep telefonu uygulamasının kullanıcısı sayısının 10 milyonu aştığını söyledi.
UYGULAMA GÜVENİLİR Mİ?
Koronavirüsle mücadelede geliştirilen cep telefonu uygulamaları dünya genelinde kişisel veri ve güvenlik tartışmalarını doğurdu.
"Bu bilgi dünyada artık karşılıklı bir haktır" diyen Bakan Koca, "Salgınla bulaşan hastalıkla ilgili sosyal hayata katılım söz konusu olduğunda özel bir bilgi değildir" ifadelerini kullandı.
Hayat Eve Sığar uygulaması verilerin hükümet kurumlarının doğrudan erişimine ve kontrolüne açan merkezi bir sistem kullanıyor.
Mahremiyet ve kişisel veri güvenliği hakkı savunucuları ise merkezi olmayan sistemlerin kullanılması tavsiyesinde bulunuyor.
Mahremiyet hakkından dolayı merkezi olmayan yöntemleri savunan ve geliştiren DP3T grubu üyelerinden Doç. Dr. Seda Gürses BBC Türkçe'ye yaptığı açıklamada merkezi sistemi şu şekilde anlattı:
"Merkezi sistemde, Covid-19 testi pozitif çıkan bir kişinin verilerini telefon topluyor ve merkeze iletiyor. Bu merkez bireyin kiminle temasta olduğuna merkezi bir altyapıda bakabiliyor.
"Dolayısıyla veriler merkezi bir otoriteye görünür oluyor. Bunun getirdiği zararları karşılaştırınca, yapılmaması gerektiğini düşünüyoruz."
Doç. Dr. Gürses, merkezi olmayan sistemlerde bireyin kiminle iletişimde olduğuna kendi cihazından bakabildiğini ve bilgilerin merkeze gitmediğini söylüyor.
Hayat Eve Sığar uygulamasını indirirken kullanıcıdan alınan izinler ve erişimler şöyle: GPS ve ağ tabanlı konum bilgilerine erişim, telefon rehberi, kamerada resim çekme ve görüntü kaydetme, kablosuz bağlantılar, tam ağ erişimi, Google hizmet yapılandırmasını okuma, Bluetooth ayarları, internetten veri alma.
Bunlara ek olarak hali hazırda kayıtlı olan e-devlet kimlik bilgileri, e-nabız sistemi ve Mernis (nüfus ve vatandaşlık işleri) verilerine de erişim sağlanıyor. Hayat Eve Sığar uygulaması Türkiye'de faaliyet gösteren üç GSM operatörüyle çalıştığı için cep telefonunun kayıtlı olduğu operatörle paylaşılan tüm veriler yine bu uygulama aracılığıyla devlet sistemlerine doğrudan erişim veriyor.