Zekanın toplum içinde çan eğrisi şeklinde dağılırken, bu dağılımda uçlar da görülebilir. Bu bakış açısına göre çan eğrisinin sol tarafında toplumun yüzde 2,14'ünü oluşturan zihinsel engelli bir kesim varken sağ taraftaki yüzde 2,14'lük dilimde ise üstün zekalı bireyler yer alır
Her 100 çocuktan 2'sinin üstün zekalı olduğunu söylemek mümkün ancak bu yüzde 2'lik dilimdeki çocukları fark etmek, tespit etmek ve tanılamak göründüğü kadar kolay değil.
Deha düzeyindeki çocuklar 10 yaşına kadar yetişkin düzeyinde beceriler geliştirir. Bu çocuklar toplumda "çok daha nadir" olarak görülür.
Üstün zekalılarda erken tanılama
Zihinsel yetenek ve zekanın IQ testleri ile 3 yaşından itibaren güvenilir bir şekilde ölçülebilir. Erken tanılanma hangi yaş düzeyinde yapılırsa yapılsın, amacı çocukların gelişim düzeylerine uygun eğitimsel ihtiyaçlarını erken karşılamak olmalıdır. Bu nedenle de sadece zeka testlerinin uygulanması yeterli değildir.
Bu alanda çalışan uzmanların, çocukların öğretmenlerinden ve ailelerinden aldıkları gelişim bilgilerini de bir araya getirerek zeka testlerinin sonuçlarıyla değerlendirilmesi büyük önem taşır
Üstün zekalı bireylerin fark edilebilir özellikleri
Bebeğin anlamlı bakışları, uyaranlara verdiği tepkiler, oyuncaklara dikkatini vermesi vesaire bunun bazı göstergeleridir.
Sağlıklı zeka değerlendirilmesinin yapılabilmesi için standart araçlara ihtiyaç duyulmaktadır. Çok küçük yaşlarda yapılan değerlendirmelerin çocukların hızla geliştiği döneme denk geldiği için sağlıksız sonuçlar verebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu özelliklerin dışında erken okuma, sayılara, ölüm, zaman gibi soyut kavramlara erken yaşta ilgi, çok soru ve farklı alanlarda sorular sorma, aşırı duyarlık, duygusal hassasiyet gibi özellikler de dikkat edilmesi gereken önemli noktalardır ve çocuğun üstün zekalı olabileceğine dair ipuçları olarak değerlendirilmektedir.
Üstün zekalı çocukların farklı alanlarda farklı özellikleri bulunur. Bilişsel özellikler açısından bakıldığında özellikle küçük yaşlardan itibaren fark edilebilecek muhakeme becerilerinin iyi olduğu gözlemlenebilir. Hızlı öğrenirler ve geniş bir kelime hazinesine sahiptirler.