Covid-19 geçiren bazı hastalarda belirti ve bulgular, kimi zaman haftalar hatta aylar boyu devam ediyor. Bu durum; ‘Post Covid Syndrome' veya ‘Long Covid' (Uzamış Covid) olarak tanımlanıyor.
Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Başkanı Prof. Dr. Ülkü Yılmaz, Covid-19'a yakalanıp iyileşen pek çok kişinin yakındığı bu sorunla ilgili merak edilenleri şöyle anlattı:
Uzamış Covid-19'un en sık belirtileri; aşırı yorgunluk hali, nefes darlığı, göğüs ağrısı veya göğüste katılık hissi ve öksürüktür. Ayrıca bir konuya odaklanma bozukluğu, uykusuzluk, çarpıntı hissi, baş dönmesi, el-ayakta karıncalanma-uyuşma hissi, duygu durum bozukluğu, depresyon, kulak çınlaması, kulak ağrısı, ishal, mide ağrısı, iştah kaybı, ateş hissi, kimi zaman yüksek ateş, boğazda ağrı-yanma, koku-tat değişiklikleri ve deri döküntüleri gibi sorunlar da gözlenebilir.
HASTALIĞI HAFİF GEÇİRENLERDE DE ORTAYA ÇIKAR MI?
Covid-19'un uzun süren belirtilerinin hangi hastada gerçekleşeceğini öngörmek mümkün değildir. Ancak hastalığı ağır geçirmiş olmak uzamış Covid-19 gelişmesi anlamına gelmiyor. Kimi zaman orta-hafif derecede Covid-19 geçiren bireylerde de ortaya çıkabilir. Araştırmalarda ileri yaş, kadın ve hastalık başlangıcında 5'ten fazla yakınması olan bireylerde uzamış Covid-19 geçirme olasılığının daha yüksek olduğu gösterilmiştir. Ayrıca aşırı kilolu veya obez hastalarda, sigara içenlerde, hastaneye yatış gerektiren ağır Covid-19 geçirenlerde daha fazla görüldüğü bildirilmiştir. Bir başka araştırmada uzun süreli Covid'in, 18-49 yaş arası hastaların yüzde 10'unda gelişirken, 70 yaş üstü bireylerin yüzde 22'sinde ortaya çıktığı tespit edilmiştir.
NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Uzamış Covid tanısı almış hastalar; aşırı yorgunluktan kaçınmalı, günlük yaşam aktivitelerini zamana yaymalı, daha kolay aktivitelere öncelik vermeli, enerji seviyelerine göre belirli aktiviteler için en uygun zamanı belirlemeli, sık sık dinlenmeli (uzun süreli dinlenmelerden daha uygun), nefes darlığına neden olan aktivitelerden kaçınmalı, egzersiz sayısını kademeli olarak artırmalı ve kısa yürüyüşler yapmalı.
NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALI?
Hastaların Uzamış Covid sürecinde; solunum rezervi, akciğerde sekel lezyon varlığı, oksijen desteği ve pulmoner rehabilitasyon gibi konularda değerlendirilmesi gerekir. Yakınmalar 4 haftadan daha uzun süre devam ediyorsa, takip edildikleri merkeze başvurmaları uygun olacaktır.