Covid-19’a yakalanıp atlatanların, en azından atlattığını düşünenlerin bir kısmının uzun Covid derdiyle karşı karşıya olduğu onlarca araştırmayla ortaya kondu. Peki ‘uzun Covid’ mağduru olduğunuzu nasıl anlarsınız, tedavisi var mı, ne kadar endişelemelisiniz, kalıcı hasar bırakır mı?
Covid-19’un birkaç hafta süren, yalnızca bir solunum yolları hastalığı olduğu düşünülen günler çok geride kaldı.
Artık vücutta beyinden kalbe pek çok organı etkileyebildiği, corona virüsü ‘bitti‘ diyene kadar bitmeyen bir hastalık olduğu biliniyor.
‘Uzun Covid’ olarak adlandırılan ve kısaca semptomların haftalarca hatta aylarca sürmesi durumu geniş kitleleri etkiliyor.
Britanya’daki Cromwell Hastanesi’nde ‘uzun Covid’ kliniğinin başındaki Dr. Brian O’Connor, bu terimin ilk Covid-19 enfeksiyonundan dört hafta sonra hala devam eden semptomları tanılamak için kullanıldığını söylüyor.
Astım hastalığı üzerine çalışan Londra merkezli köklü kurum Asthma UK ve Britanya Akciğer Vakfı’ndan Jessica Kirby ise ‘uzun Covid’in semptomlarının Covid-19’dan çok daha geniş olabileceğine ve tüm vücudu etkileyebileceğine dikkat çekiyor.
Belirtileri neler?
En yaygın görülenler nefessiz kalma, inatçı öksürük gibi solunum semptomları, göste sıkışma/ağrı ve çarpıntı gibi kardiyovasküler belirtiler.
Diğer belirtileri ise şöyle Halsizlik, vücutta ağrı, ateş basması, ‘beyin sisi‘, hafıza sorunları, baş ağrısı, uyku bozukluğu, uyuşma, sersemlik
Mide bulantısı, karın bölgesinde ağrı, ishal, iştahsızlık gibi belirtileri olan hastaların sayısı da hayli fazla.
O’Connor “Hastalar yüksek oranlarda depresyon ve anksiyete belirtileri de gösterdi” diyerek ‘uzun Covid’in akıl sağlığı üzerindeki etkilerinin de gözden kaçırılmaması gerektiğine dikkat çekiyor.
Doktor ‘uzun Covid’im olup olmadığını anlar mı?
Evet, doktorunuz başta tansiyon, nabız, kandaki oksijen seviyesinin ölçümü gibi temel testlerle size yardım edebilir.
Daha ağır belirtiler olması durumunda kan testi, göğüs röntgen, EKG gibi daha ayrıntılı testler yapılması gerekir
Kirby Covid-19 nedeniyle hastaneye yatan hastalara taburcu olduktan altı hafta sonra kontrol amaçlı doktora görünmelerini ve semptomlarını anlatmalarını tavsiye ediyor.
‘Uzun Covid’iniz varsa endişelenmeli misiniz?
O’Connor ‘uzun Covid’de çoğunluğun hayati bir tehlike oluşturacak semptomları olmamasının sevindirici olduğunu belirterek şimdiye kadar elde edilen bilgilere göre Covid-19’un insan sağlığı üzerinde kalıcı bir etki yarattığına inanmak için bir neden olmadığını ifade ediyor.
Kirby ise ‘uzun Covid’i atlatmanın herkes için farklı olduğunu ve bir zaman belirtmenin mümkün olmayacağını vurguluyor.
Hangi tedaviler uygulanıyor?
‘Uzun Covid’de tedaviler semptomlara bağlı olarak tamamen kişiye özel olarak geliştiriliyor.
O’Connor uygulanabilir bir egzersiz programı ve beslenme düzeniyle rehabilitasyon ve normal aktivitelere dönüşe odaklanan tedavilerin önemli olduğunu söylüyor.
Nefes sorunlarıyla ilgili fizyoterapinin çok faydalı olduğunu belirten O’Connor pskilojik yardım almanın da seçeneklerden biri olduğunu belirtiyor.