Stanford Üniversitesi Sosyal Psikoloji bölümünden araştırmacı Xuan Zhao, “İnsanların birbirine yardım etme isteğini ve yardım ederken hissedilen pozitif duyguları hafife alıyoruz” diyor. Zhao’ya göre ‘yardım istemek zor fakat insanların yardım etme isteklerine yeteri kadar itibar etmiyoruz’.
Zhao “zaman zaman insanları rahatsız etmemek için onlardan bir şey istemeye çekinsek bile insanlar genellikle başkalarının hayatlarında bir değişim yaratmayı istiyorlar ve bunu yaparak mutlu oluyorlar” diyor. Araştırmada insanların birbirlerine yardım ederek nasıl anlamlı ilişkiler kurdukları ve aralarındaki bağı nasıl kuvvetlendirdikleri konu ediliyor.
Yardım istemek neden bu kadar zor
İnsanların yardım istemekte zorlanmasının çeşitli nedenleri var. Örneğin; bazıları zayıf görünmekten korktukları için yardım istemeye çekiniyor. Yakın zamanda doktora öğrencisi Kayla Good’un yaptığı araştırmaya göre bu düşünce yapısı yedi yaşındaki çocuklara kadar uzanabiliyor.
Bazı insanlar reddedileceğini ya da ‘rezil olacağını’ düşünüyor. Bazılarıysa başkalarına yük olmaktan kaçınıyor. Bu kaygıların tamamı anlaşılabilir ve insani. İyi haber şu ki bu tür endişeler genellikle abartılı ve yersiz.
İnsanlar yardıma ihtiyaç duyduklarında sıklıkla kendi endişe ve korkularına tutunarak çevrelerindekilerin yardım etme motivasyonlarını fark edemiyorlar. Bu durum yardım arayanlar ve yardım etmek isteyenlerin aynı durumu değerlendirirken farklı tutumlar sergilemesini yol açıyor. Zhao, bu fikri test etmek üzere birçok deney yaptıklarını söylüyor.
Stanford Üniversitesi profesörleri Dale Miller, Jamil Zaki ve Frank Flynn’in daha önceki araştırmalarından yararlanılan çalışmanın bulgularına göre insanlar başkalarına yardım ettikten sonra daha mutlu hissediyorlar.
İstekler konusunda net olmak önemli
Sosyal medyada gördüğümüz rastlantısal ve kendiliğinden olan iyilik hikayelerini hepimiz severiz. Fakat, gerçek hayatta yardımların çoğu bir istekten sonra gerçekleşiyor. Bu durum insanların yardım etmek istememesinden değil; aksine, yardıma ihtiyaç olup olmadığını veya nasıl yardım edeceklerini bilmemesinden kaynaklanıyor.
Doğrudan bir yardım isteği tüm bu belirsizlikleri ortadan kaldırarak pozitif bağlar kurma olanağı sağlıyor. Ayrıca, kırılgan taraflarımızı gösterecek kadar karşımızdakine güvendiğimiz için duygusal yakınlık kurmamız kolaylaşıyor.
Araştırma bulgularına göre eğer isteklerimiz belirli, mantıklı, aksiyon odaklı, gerçekçi ve zamana bağlı isteklerse insanlar yardım etmeyi istiyor ve sonrasında da mutlu oluyor.
İstekler konusunda net olmak da önemli. Örneğin, zihinsel sağlık sorunları yaşarken ne istediğini bilmek zor olabiliyor. Uzmanlar bu gibi durumlarda bir profesyonele başvurup sorunu birlikte çözmenin iyi bir yaklaşım olduğunu söylüyor.