Brucella, enfekte hayvanlardan ya da hayvasal ürünlerden insanlara bulaşan bakteriyel bir hastalıktır. Tıp literatüründe Brucelloz olarak da adlandırılan hastalığa brucella adlı bakteri neden olur. Başka hastalıklarla karıştırıldığı için teşhisi zordur. İç Hastalıkları
Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, vücutta birçok organı hedef alan ve ülkemizde yaygın görülen bu hastalıkla ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı…
Prof. Dr. Osman Erk,
4 YOLLA BULAŞIR
Brusella, ot yiyen koyun, keçi, sığır, manda gibi küçük ve büyük baş hayvanların hastalığıdır. Bu bakteri; insanlara enfekte olmuş hayvanlarla direkt temas, çiğ et, pastörize edilmemiş süt-süt ürünleri ve solunum yoluyla bulaşır. Köpek ve domuzdan insana geçen tipleri de mevcuttur. İnsandan insana bulaş söz konusu değildir. Çiftçiler, veterinerler ve mezbaha çalışanları risk altındadır. En sık bulaş yolu çiğ sütten yapılan peynir ve krema ile oluşur. Yoğurt yapılırken süt kaynatıldığı ve içine yoğurt mayası ilave edildiğinden hastalık yoğurtla bulaşmaz. Brucella bakterisi mide-bağırsak sistemi, deri, nadiren solunum yoluyla vücuda girdikten sonra bölgesel lenf bezlerinde ürer, çoğalır, daha sonra vücudun bütün organlarına yayılır. Cildi, mide-bağırsak sistemini, testisleri, akciğerleri, beyni, kalp ve damarları tutarak çok değişik hastalık tablolarına (merkezi sinir sistemi ya da
kalp kapağı tutulumu gibi) neden olabilir. Ayrıca kemik ve eklemlere de yerleşir.
EN SIK GÖRÜLEN BELİRTİLERİ
Sinsice, genel enfeksiyon belirtileriyle başlayan brucella, başka hastalıklarla karıştırılabilir. Üşüme ve titreme ile yüksek ateş, geceleri bol terleme belirtilerine yol açar. Ateş her gün yavaş yavaş artarak 39-40 dereceye kadar çıkar. Ateşle birlikte kas ve eklem ağrıları, karaciğer ve dalak büyümesi, vücutta lenf bezlerinde yaygın şişlikler oluşabilir. 10 gün kadar yüksek seyreden ateş daha sonra yavaş yavaş düşer. Hasta grip geçirdiğini ve iyileştiğini zanneder. Fakat bir hafta sonra ateş yeniden yükselir. Ateşin bu dalgalı gidişi aylarca sürebilir. Bu dönemde tanı Wright testi ile konur.
‘KOYUN HASTALIĞI' OLARAK BİLİNİR
Brucella gelişmekte olan ülkelerde çok daha sık görülür. Türkiye'de daha çok koyunlardan insanlara bulaştığı için halk arasında ‘koyun hastalığı' olarak bilinir. Öldürücülüğü az, fakat hastalık yapıcı potansiyeli yüksektir. Her yıl ülkemizde binlerce insan bu hastalığa yakalanır. Türkiye'de özellikle Güney Doğu ve Orta Anadolu'da yaygındır. Yaz aylarında daha sık görülür. Çünkü bu aylarda kırsal kesimlere seyahat ve peynir yapma olanakları artar.
İŞTE KORUNMA YOLLARI
Hastalığın insanlar için güvenli ve etkili bir aşısı yoktur. Koruyucu önlemler değerlidir. Açıkta satılan süt ve süt ürünleri tercih edilmemelidir. Etiket bilgileri bulunmayan, kaynağı belli olmayan ve güvenli yerlerde üretildiğinden emin olunmayan et ve süt ürünleri tüketilmemelidir. Sütlerin kaynatılarak içilmesi veya pastörizasyonu önemlidir. Süt pastörize edilmeden peynir ve tereyağ yapılmamalıdır. Salamura peynirler en az 3 ay, yumuşak peynirler en az 6 ay bekletildikten sonra tüketilmelidir. Çiftçiler, mezbaha çalışanları, kasaplar eğitilmeli, eldiven ve maske giymeleri sağlanmalıdır. Hayvanlarda brusellanın kontrolü ve aşılanma önemlidir.
TEDAVİSİ UZUN SÜRER
Tedavi en az 6 hafta bazı antibiyotiklerin bir arada kullanılmasıyla yapılır. Yüzde 20-30 vakada nüks görülebilir. Hastalık bazen iki sene sonra bile tekrarlayabilir.