Kıbrıslı Türklerin yüzde 77’i ise yolsuzluğun geçtiğimiz 12 ay içerisinde arttığını düşünüyor.
Vatandaşların yüzde 90’ı hükümete güvenmiyor ve yüzde 86’sına göre, hükümet yolsuzlukla mücadele konusunda başarılı değil. Vatandaşlar en fazla mahkemelere güveniyor…
Çalışma çerçevesinde yapılan ankete katılanlar, en fazla yolsuzluğa merkezi hükümetteki seçilmişlerin, siyasi olarak atanmışların ve iş insanlarının karıştığına inanıyor.
Ankete katılanlar, en fazla yolsuzluk yapanların Başbakan ve Bakanlar olduğunu belirtirken, katılımcıların %56'sı kabinedekilerin hepsinin veya büyük bir çoğunluğunun yolsuzluk yaptığını düşünüyor.
Anket, Kasım- Aralık 2021’de yapıldı
Sertaç Sonan ve Ömer Gökçekuş’un verdiği bilgiye göre, anketi oluşturan sorular büyük ölçüde Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün 2021 yılında yayınlanan ve Avrupa Birliği üyesi ülkeleri kapsayan ‘Vatandaş Görüşleri ve Yolsuzluk Deneyimleri’ raporundan doğrudan veya uyarlanarak alındı.
Bazı sorularsa Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2019'da yayınladığı Orta Doğu ve Kuzey Afrika raporundan iktibas edildi. Bu yöntem, Kıbrıslı Türklerin yolsuzluk konusundaki deneyim ve algılarını diğer ülkelerdeki sonuçlarla karşılaştırabilmek için seçildi. Bunun yanında, katılımcılara, ülkemize özel sorular da yöneltildi
İşte rapora ait temel bulgular
(1) YOLSUZLUK BÜYÜK BİR SORUNDUR: Katılımcıların ezici çoğunluğu (%89) Kuzey Kıbrıs’ta yolsuzluğun büyük veya çok büyük bir sorun olduğunu belirtti.
(2) YOLSUZLUK ARTMAKTADIR: Kıbrıslı Türklerin %77’si yolsuzluğun geçtiğimiz 12 ay içerisinde arttığını düşünürken, azaldığını savunanların oranı sadece %4'te kaldı.
(3) HÜKÜMET YOLSUZLUK KONUSUNDA BAŞARILI DEĞİLDİR: Katılımcıların %86’sı dönemin hükümetinin yolsuzlukla mücadele konusunda başarılı olmadığını düşünüyor.
(4) EN FAZLA YOLSUZLUĞA KARIŞTIĞI DÜŞÜNÜLENLER MERKEZİ HÜKÜMETTEKİ SEÇİLMİŞLER, SİYASİ OLARAK ATANMIŞLAR VE İŞ İNSANLARIDIR: Ankete katılanlara göre, en fazla yolsuzluk yapanlar Başbakan ve Bakanlardır… Katılımcıların %56'sı kabinedekilerin hepsinin veya büyük bir çoğunluğunun yolsuzluk yaptığını düşünüyor. Anketi yanıtlayanların neredeyse yarısı milletvekilleri, üst kademe yöneticiler ve iş insanlarının çoğunun ya da tamamının yolsuzluk yaptığına inanıyor.
(5) ÖNEMLİ KURUMLARA KARŞI OLAN GÜVEN ÇOK DÜŞÜK SEVİYEDE: Katılımcıların neredeyse %90’1 Hükümete güvenmiyor. Çoğunluğun güven duyduğu tek kurum mahkemeler.
(6) RÜŞVET YÜZDE 10 CİVARINDA: Son on iki ayda temel kamusal hizmetleri kullanmış olan katılımcıların %10 kadarı söz konusu hizmeti almak için rüşvet vermek zorunda kaldıklarını belirtti.
(7) TORPİL KULLANMA OLDUKÇA YAYGIN: Öte yandan, bu tür hizmetleri alabilmek için kişisel bağlantıları kullanma oldukça yaygın. Ülkemizde torpil kullanma oranı %56 düzeyinde. Vatandaşlar, En fazla torpil yapılan kurumların yüzde 49 ile devlet okullarında, yüzde 68 ile devlet hastanelerinde, yüzde 54 ile resmi evrak temininde, yüzde 39 ile sosyal güvenlikle ilgili kurumlarda ve yüzde 55 ile poliste torpil olduğuna inanıyor.
(8) ÜLKEMİZDE CİNSEL İÇERİKLİ TALEP DE VAR: Bir kamu hizmeti alırken, şahsen cinsel içerikli taleple karşılaştığını (sextortion) ya da karşılaşan birini tanıdığını söyleyenlerin oranı neredeyse %10'a ulaştı.
(9) HÜKÜMET BÜYÜK ÇIKAR GRUPLARI TARAFINDAN YÖNETİLİYOR… Katılımcıların üçte ikisinden fazlası hükümetin ‘büyük ölçüde, sadece kendi çıkarını düşünen, birkaç büyük çıkar grubu tarafından' yönetildiğini düşünüyor.
(10) ÜLKEMİZDE PARA AKLAMA BÜYÜK SORUN: Katılımcıların ezici bir çoğunluğu (%92) kara para aklamanın büyük bir sorun olduğunu düşünüyor. Yine çok büyük bir çoğunluk (%75) Hükümetin bu konuda kötü bir performans gösterdiğine inanıyor.
(11) HALK YOLSUZLUK OLAYLARINI İLGİLİ MECİLERE BİLDİRMİYOR… Katılımcıların önemli bir çoğunluğu (%61) yurttaşların yolsuzluk olaylarını ilgili mercilere korkmadan bildirebildiğini düşünmüyor.
(12) OY SATIN ALINDIĞINA DAİR ALGI YÜKSEK… Oy satın alındığına dair algı yüksektir fakat pratikte bunun nispeten daha az olduğu görülüyor. Çoğu katılımcı 'oy satın almanın' sık meydana gelen bir şey olduğunu söylese de ankete katılanların %15’i son beş yılda belirli bir şekilde oy vermeleri için kendilerine rüşvet teklif edildiğini söyledi.