Yolsuzlukla Mücadelede Dünyanın Neresindeyiz?

Cenk DİLER

Yolsuzluğun, en genel ve güzel tanımı: “Herhangi bir GÖREVİN, özel çıkarlar için KÖTÜYE kullanılmasıdır.” Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, bu GÖREV ve KÖTÜYE kullanım alanının, sadece KAMUDA değil ÖZELDE de yapılabilirliği olmalıdır. Yolsuzluk şu formülle açıklanır; YOLSUZLUK= Tekelci Yapılar + Tek Başına Karar Alma Yetkisi + HESAP VERMEME. BM Bölgeler Arası Suç ve Adalet Araştırmaları Enstitüsü’nün bir raporuna göre, yolsuzluğa en fazla neden olan; kamu ve özel kuruluşların karar verme mekanizmalarındaki yozlaşma ve bozulma neden olmaktadır. Özel kuruluşlarda meydana gelen yolsuzluklar genelde ortaya çıkarılmakta ve suçlular adalete teslim edilmektedir. Fakat kamuda bunun böyle olduğunu söylemek hiç de doğru bir tespit sayılmayacaktır. Kalkınma, büyüme ve refahın tüm toplum katmanlarına adil bir biçimde dağıtılamaması, düzenleyici ve denetleyici mekanizmaların bulunmayışı, yukarıdaki formüldeki gibi tek başına ve başına buyruk yani kafaya göre karar alma, sayfam ve hesap verebilir durumda olmama sonucu; rant (getirim) arama, yolsuzluk ve büyük çaplı soygunlar gün geçtikçe artmaktadır. Dünya yolsuzlukla seferber olup çözümler aramaktayken biz ne yapıyoruz? Önce dünya neler yapıyor ona bakalım ki bizim hiçbir şey yapmadığımızı mukayese edebilme imkânına kavuşabilelim. İşte dünyanın sahip olduğu sözleşme ve belgelerden bir demet: Lütfen usanıp bıkmadan sonuna kadar okuyun;

  • Yolsuzluğa Karşı Amerikan Ülkeleri Sözleşmesi (1996).
  • Uluslararası Ticari İşletmelerde Yabancı Kamu Görevlilerine Verilen Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesi (1997).
  • Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesi (1999).
  • Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi (1999).
  • Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (2000).
  • Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi (2003).
  • Avrupa Konseyi Yolsuzlukla Mücadelede Rehber İlkeler (1997).
  • AB Aday Ülkelerde Yolsuzlukla Mücadelenin Güçlendirilmesine İlişkin On İlke (1999).
  • Avrupa Konseyi Kamu Görevlileri için Davranış Kuralları (2000).
  • Avrupa Konseyi Siyasi Partilerin ve Seçim Kampanyalarının Finansmanında Yolsuzlukla Mücadele İçin Ortak Kurallar (2003).
  • Avrupa Parlamentosu Yolsuzlukla Mücadele Kararı (1995).
  • BM Yolsuzluğa Karşı Eylem ve Kamu Görevlileri İçin Uluslararası Davranış Kuralları (1996).
  • BM Uluslararası Ticari İlişkilerde Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadelede BM Deklarasyonu (1996).
  • BM Suçtan ve Yetki İstismarından Mağdur Olanlara Adalet Sağlanmasına Dair Temel Prensipler Bildirisi (1985).
  • BM Yolsuzluğa Karşı Global Program: Eylem Planı (1999).
  • Dünya Bankası “Yolsuzluk: İstikrarlı ve Adil Kalkınmaya Bir Engel” Başlıklı Bildiri (1996).
  • Yolsuzluklarla Mücadeleye İlişkin Lima Deklarasyonu (1997).
  • Yolsuzlukla Mücadeleye İlişkin Durban Kararları (1997).
  • Yolsuzlukla Mücadele ve Adalet ve Güvenlik Görevlileri Arasında Dürüstlüğü Tesis Etmeye İlişkin Rehber İlkeler (1999).
  • Sahtecilik ve Yolsuzlukla Mücadele Yüksek Denetim Kurumlarına Tavsiyeler – Montevideo Deklarasyonu (1998).
  • Gümrük Kapılarında Dürüstlükle İlgili İşbirliği Konseyi Arusha Deklarasyonu (1993).
  • Avrupa Ombudsman Enstitüsü Yönetim İçin Davranış Kuralları (1995).
  • Uluslararası Ticaret Odası Şantaj ve Rüşvetle Mücadeleye İlişkin Davranış Kuralları (1996).
  • Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Teşkilatı Kamu Kesimindeki Denetçiler İçin Mesleki Ahlak Kuralları ( 1998).
  • Uluslararası Hakimler Birliği Merkez Konseyi Yolsuzlukla İlgili Tavsiyeler (2001).
  • Uluslararası Para Fonu Mali Saydamlık İyi Uygulamalar Tüzüğü (1994).
  • Parlamentolararası Birlik Parlamentoların ve Yüksek Denetim Kurumlarının Yolsuzlukla Mücadeledeki Rolleriyle İlgili Tavsiye Kararı (2001).
  • Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Devlet İhalelerine İlişkin Bağlayıcı Olmayan İlkeler (1999).
  • Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın Çeşitli Belge ve Kararları (1995-1999).
  • AGİT Medyanın Bağımsızlığı ve Yolsuzlukla Mücadele Konusunda Taşkent Deklarasyonu (2002).

Umarım listenin tümünü usanmadan bitirdiniz. Tam 30 tane YOLSUZLUĞU ÖNLEME BELGESİ. Avrupa Birliği üyesi olma hevesinde olan KKTC’de acaba bu belgelerden kaç adedi Meclis tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi? Hiç biri… Peki, ülkemizde YOLSUZLUKLARLA ilgilenen bir kurum-kuruluş var mı? Yok! Yasa, tüzük, yönetmelik, emirname var mı? 1929 tarihli Ceza Yasası, Tufan Erhürman Hocam sayesinde biraz ellendi. Rüşvet, görevi ihmal, görevi suiistimal suçları tanımlandı. Bu suçları işleyebilecek olanlar da tanımlandı. Bir de düşünün, yukarıda saydığım 30 belgeden 3-5 tanesi yurdumuzda da uygulanmaya konulsa neler olurdu? İyi de bu tadilattan başka neyimiz var? Söyleyeyim: 4 Mayıs 1920 tarihli YOLSUZLUKLARIN DAHA İYİ ÖNLENMESİ YASASI var. Tam bir buçuk sayfa ve içi boş 7 maddeden ibaret… Oku oku bitmez… İşte bu nedenle yolsuzluklar da önlenemez! Neden KKTC yolsuz şimdi anladık mı?

  İLGİNÇ BAKANLAR KURULU KARARLARI: Bakanlar Kurulu, Bir kişinin KKTC vatandaşlığını İPTAL etti. Yeni Erenköy’de ÖZKOM Ltd. ‘e 40 yıllığına, turizm yatırımlarını gerçekleştirebilmek amacıyla Bb. Yrd., E.T.K. ve S. Bakanlığınca arazi verilmesine karar verdi. Macaristan’ın Budapeşte şehrinde düzenlenecek AVRUPA ÇOCUK FİTNES ŞAMPİYONASI’na, KKTC Halter ve Vücut Geliştirme Federasyonu 9 kişilik ekibin katılmasına ve 18.658 TL. ‘nin, Bb. Yrd. E.T.K. ve S. Bakanlığı Bütçesinden ödenmesine karar verdi. Yurtdışında tedavi gören 4 onkoloji tedavisi gören hastaya; 17.216,74 TL. + 4.151,61 TL. + 3.331,61 TL. ve 15.200 TL.  katkı yapılmasına ve Sağlık Bakanlığı Bütçesinden ödenmesine karar verdi.