Video merkezi hâline gelen YouTube’un yaklaşık iki yıldır etkin olan “kısıtlı mod” özelliği bir nevi “aile filtresi” olarak kullanılarak, platformun prosedürleri gereği “sakıncalı” bulunan içerikleri gizliyor. Kısıtlı modun, özellikle çocukların eriştiği hesaplar tarafından yaygın kullanıldığı iddia ediliyor.
LGBTİ içerikli İngilizce video üreten kanallar geçtiğimiz günlerde kısıtlı modun “homosexual”, “lesbian”, “gay”, “bisexual”, “transgender”, “intersex” kelimeleri bulunduran; gökkuşağı bayrağı ve trans bayrağı gibi LGBTİ mücadelesinde simgeleşmiş öğelerin olduğu videoları gizlediğini öne sürdüler.
kaosGL.org kısıtlı mod etkin ve kapalıyken LGBTİ içerikli videoların Türkçe kelimelerle aratıldığında hangi videoların gizlendiğine göz attılar. Göz atarken sadece aramanın ilk sayfa videolarını ele aldılar.
Öncelikle “Eşcinsel” kelimesini arattığımızda şöyle bir tablo karşımıza çıktı:
“Eşcinsel” aramasında mod kapalıyken daha olumlu diyebileceğimiz örneklere rastlarken mod etkinken Aleyna Tilki’nin gey eşcinsel barda sahne alışının Beyaz TV’de yerden yere vuruluş yorumlarını, 4. Murat hakkındaki “eşcinseldi” iddialarının yalanlanma analizlerini ve homofobinin “eşcinsel olma korkusu” olarak tanımlandığı videoları bulmak mümkün.
“Lezbiyen” kelimesini aratıyoruz:
“Lezbiyen” aramasında kafamızı duvarlara vurmamız çok mümkün. “Lezbiyen sikişi”, “Lezbiyen kızlar öpüşüyor”, “Lezbiyenler nasıl birbirini azdırdı” gibi videolar çıkıyor mod kapalıyken karşımıza. Mod etkinken Türkçe video yok.
“Gey” kelimesini aratıyoruz:
“Gey” kelimesinde ise kapalıyken dahi Türkçe video bulmak zor. Mod açıkken sadece İngilizce içeriklerin çıktığını görüyoruz.
“Biseksüel” kelimesini aratıyoruz ve “rüyada biseksüel” görmek gibi efsane videolarla karşılaşıyoruz:
“Biseksüel” aramasında mod kapalıyken sokak röportajları, LezBiFem’in neden AKP’ye oy vermediğini anlattığı video ve biseksüel olduğunu açıklayan ünlüler gibi videolar çıkarken modu etkinken “rüyada biseksüel görmek” gibi bir videoyla karşılaşıyoruz. “Enver Yılmaz – Hele Gel Ne Hale Koydun Beni” şarkısının niye çıktığını anlamak çok zor.
“Trans” kelimesi cinsel kimlik dışında durumlara işaret ettiği için ve daha fazla videoya erişebileceğimizi düşündüğümüz eski yaygın kullanım olan “transeksüel” kelimesini aratıyoruz:
“Transeksüel” kelimesinde mod kapalıyken de etkinken de bayrağı eline Madam Marika almış gibi duruyor. Erzurumlu interseks kardeşler ise interseks aramasında karşımıza çıkmazken, transeksüel aratmasında ilk sayfada yerini alıyor.
“İnterseks” kelimesini aratıyoruz:
“İnterseks” kelimesinde mod kapalıyken sokak röportajları ve deneyim aktarımı videolarına rastlarken mod etkinken “interseks bozukluklarına yaklaşım” isimli intersekslerin hasta ilan edildiği videoyu görmek mümkün.
Kısıtlı modlar, kısıtlı modlarımız...
Tüm bu aramalar sonucu ortak bir çıkarıma varmak zor. Direkt olarak gizlenen şeyleri ilk sayfa aramasından saptamak zor olsa da bazı şeyler gözümüze çarpıyor. Mod kapalıyken belki sayfalarca Türkçe içerikli video çıkabilecek hâldeyken mod etkinken özellikle bazı kelimelerde ilk sayfanın ortasından sonra İngilizce içeriklerin başladığını görüyoruz.