Susadım çeşmeye Varmaz olaydım

Asrın projesi olarak adlandırılan Türkiye’den ülkemize su temini projesinin tüm aşamaları tamamlanıp ülkemize su gelmeye başlamasına rağmen suyun yönetimiyle ilgili yaşanan anlaşmazlıklardan dolayı Türkiye’den gelen su henüz Geçitköy Barajı’ndan öteye gidemedi.

Pazartesi günü Türkiye Cumhuriyeti hükümetiyle su konusunda uzlaşı sağlamak için Ankara’ya giden dört bakanın Salı günü ülkeye dönmüş olmasına rağmen henüz anlaşma metniyle ilgili resmi bir açıklama da yapılmadı. Konuyla ilgili belirsizlikler dün meclis kürsüsünde de vekillerin gündemine getirildi. Mecliste konuşma yapan Tarım, Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanı Erkut Şahali, TC hükümetiyle anlaşmanın sağlandığını kaydetti. Şahali, suyun devlet tarafından yönetileceğini ve kontrol edileceğini belirtirken, suyu kimin işleteceği konusunda net bir açıklama yapmadı.

SON DURUM NE?

Su konusunda uzlaşılmak istenen anlaşmanın temel noktaları şu şekilde olduğu ortaya çıktı:

-KKTC Su İşleri Dairesi, suyu Güzelyalı'dan Özel Şirkete devretmek kaydıyla TC'den alacak.

-Su, belediyelerin depolarına kadar, TC Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından yönetilecek.

-KKTC'nin sadece denetim yetkisi olacak.

-Tüm içme suyu, yağmur suları ve atık sular (kanalizasyon) işletmesi özel şirkette olacak .

-Tüm fiyatları şirket belirleyecek. Hiçbir belediye bu fiyatın altında veya üstünde satış yapamayacak.

-Enerji santrali kurulması durumunda maliyetin %50'si halkın faturalarına yansıtılacak.

-Tüm yatırımlar vergiden muaf olacak.

-Yerel su kullanımına artık ruhsat verilmeyecek.

-Belediyenin su hizmetlerinde çalışan mevcut personele öncelik hakkı verileceği söylenirken, bunun garantisi olmadığı gibi, olması durumunda da özlük hakları korunmayacak.

-İlgili özel şirketin yükümlülüklerini yerine getirmediği durumlarda kesin bir yaptırımdan bahsedilmiyor.

-KKTC ve özel şirket arasındaki uyuşmazlıklarda, sözleşmeye göre ilk olarak sadece İstanbul Tahkim Merkezi'ne başvuru yapılabilecek.

-Halen bir sözleşmeye dayanılarak işletilmekte olan tesisler de, sözleşmelerinin son erme tarihi itibariyle işletmeciye devredilir.

“HÜKÜMET UYUM İÇİNDE”

Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda konuşan Tarım, Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanı Erkut Şahali hükümetin “çatırdadığı” konusunda spekülatif haberler olduğunu ancak Türkiye’de 4 bakanın çok verimli görüşme yaptıklarını kaydetti. Su konusunun hükümette tam bir uyumla yönetildiğini ve görüş ayrılığı olmadığını söyleyen Şahali, “Ortak bir karardır. Hükümette sallanma söz konusu değil. Hükümet kamu yararıyla konuya hassasiyetle yaklaşıyor” dedi.

“SUYU DEVLET YÖNETECEK”

Şahali, amacın Türkiye’den gelecek suyu en etkili şekilde kullanmak olduğunu vurguladı. Bakanlar Kurulu’nda uzlaşının geçtiğimiz gün teyit edildiğini ve Başbakan tarafından açıklanacağını kaydeden Şahali, konunun Türkiye’de de aynı şekilde yapılacağını ifade etti. Belediyelerin de bu kararda önemli bir yeri olduğunu ifade eden Erkut Şahali, “Su devlet tarafından yönetilecek, kontrol edilecek. Hem yerel, hem Türkiye’den gelen su. Anlaşmada yer alan ‘idare’, Su İşleri’dir. Temel yaklaşım verimli bir işletme yaratılmasıdır. Yatırımlarda halkın her noktada suyu kullanması amaçlanıyor” dedi.

BELEDİYELER SU İLE İLGİLİ YETKİLERİ DEVLETE DEVREDECEK

En geniş uzlaşıyla su konusunun kabul edilmesini amaçladıklarını ifade eden Şahali, 4 bakanın Türkiye’de imza atmadığını, çünkü orada 2 metin ortaya çıktığını söyledi. Sıkıntının belediyelerle ilgili olduğunu ve belediyelerin bazı haklarıyla varlıklarının anlaşmaya göre devlete geçmesinin söz konusu olabileceğini kaydeden Şahali, özerk olan belediyelerin rıza gösterip, bu haklarını devlete veren bir karar alması gerektiğini söyledi. Şahali, imza atılmamasının sebebinin tamamen bu olduğunu ve Türkiye için bunun değerlendirme konusu olduğunu ifade ederek, “Günün sonunda karar KKTC’de uygulanacağı için KKTC’nin vereceği kararın uygulanması önemlidir. Su, baraj, boru ve depolarda halkın kullanımı için bekliyor.

Yakın bir zamanda sorun çözülecek” dedi. Belediyelerle yapılan toplantıya 28 belediyeden 24’ünün katıldığını ve 4 bakan tarafından net bilgi verildiğini kaydeden Şahali, çekincesi olan belediyelerin bulunduğunu ancak uyumlu ve verimli bir sonuç ortaya çıkacağına inanç belirtti. Tarım Doğal Kaynaklar ve Gıda Bakanı Erkut Şahali, ülkede yeni bir su yönetimi ortaya çıkacağını vurguladı. Belediyelerle yapılan toplantıda yönetimle ilgili sorun olmadığını ifade eden Şahali, burada asıl konunun işletme olduğunu belirterek, devretme veya devretmeme konusunda belediyelerde değerlendirme yapıldığını söyledi.

“SU FİYATI TEK TARİFE OLACAK”

Belediyelerin bu konuda ciro kaybı ve su konusundaki personelin ne olacağı konularını değerlendireceğini ifade eden Şahali, sisteme katılmayacak belediyelere saygı duyulacağını ve buna olanak sağlanacağını ancak katılmazlarsa mevcut su kaynaklarıyla suyu işletmeye devam edeceklerini belirtti. Şahali, katılmayan belediyelerin tarife tüzüğünde değişim sağlanacağını ve ülkede su fiyatının tek olacağını kaydetti.

Erkut Şahali, tartışmaların sadece evsel kullanım için yapıldığını, ancak tarımsal amaçlı kullanımın da önem taşıdığını, bu yüzden açılacak ihalenin evsel ve tarımsal kullanım için açılacağını belirtti. Milletvekillerinin yoğun sorularına da yanıt veren Şahali, suyun kullanımı, yönetimi, kontrolü, halkın doğru bilgilendirilmesi, suyun belediyelerle ilişkisi gibi birçok konuda gerekli net bilgilendirmenin yapılacağını söyledi.

ÇAKICI: “HÜKÜMET DÜŞME NOKTASINDA”

TDP Milletvekili Mehmet Çakıcı hükümetin ne yaptığını anlayamadıklarını ifade etti. Çakıcı, hükümeti oluşturan partilerin su konusundaki görüş ve tavırlarını da anlayamadıklarını kaydetti. Su konusunda uzlaşılanın “Özelleştirme mi, özerkleştirme mi, özel kamu işletmesi” mi olduğunu anlayamadıklarını ifade eden Çakıcı, CTP Genel Başkanı Mehmet Ali Talat ile UBP Genel Başkanı Hüseyin Özgürgün’ün açıklamalarını anımsatarak, hükümetin suyu “özelleştireceğini” iddia etti.

Çakıcı, “özelleştirme ile beraber hükümetin de sallandığını” öne sürerek, her gün su, ekonomik protokol ve diğer konularda sıkıntı yaşayan hükümetin düşme noktasında olduğunu savundu.

Lefkoşa Belediye Başkanı Mehmet Harmancı ise Belediye Başkanları ile yapılan toplantıya atıfta bulundu ve su noktasında gelinen durum ile saptamalar yaptı. Harmancı yaptığı açıklamalarda şunları kaydetti;

“Su konusunda ortaya çıkan tablo şudur:

1. Hükümet kendi içinde karar birliğine varmıştır.

2. Türkiye'den gelecek olan su özel bir şirket tarafından işletilecektir.

3. İhale sürecine dahil olmak istemeyen belediyeler diğer kaynaklardan elde ettiği suyu Türkiye'den gelecek olan suyun belirlenen satış fiyatı üzerinden satacaktır.

4. Belediyelere ciro üzerinden yüzde 10 komisyon verilecektir.

5. Özel şirketin 5 kişilik yönetim kurulunda 1 tane belediye temsilcisi olacaktır.

Özetle su işletmesinin özelleştirilmesi kabul edilmiştir. Belediyelere tanınan seçenek kağıt üzerinde vardır ama realitede yoktur.”

TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ

İLE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA

SU TEMİNİ VE YÖNETİMİNE İLİŞKİN

HÜKÜMETLERARASI ANLAŞMA

Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) Hükümeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Hükümeti (bundan böyle münferiden bahsedildiğinde “Taraf”, müştereken bahsedildiğinde “Taraflar” olarak anılacaktır), iki ülke arasındaki su temini ve yönetimi konusundaki işbirliğinin, aralarındaki tarihi bağlar ve ilişkiler çerçevesinde sürdürüleceğini beyanla,

“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Su İhtiyacının Karşılanmasına İlişkin Hükümetlerarası Çerçeve Andlaşma”sının hükümleri kapsamında, Türkiye’den KKTC’ye götürülecek suyun, gerektiğinde mevcut kaynaklarla desteklenerek, KKTC sınırları dâhilindeki işletimi, dağıtımı, kullanılan suyun toplanması, arıtılması ve zirai maksatla kullanılması dâhil bir bütün halinde yönetimi konusunda izleyen hususlarda mutabık kalmışlardır.

Madde1

Amaç

İşbu Anlaşma’nın amacı, temin edilen suyun etkin ve verimli bir şekilde yönetimive işletilmesinin sağlanarak, KKTC’nin içme-kullanma suyu, zirai sulama suyu ve atıksu arıtma ihtiyacının, uluslararası standartlar ve çevreye saygı esasları temelinde karşılanmasını sağlayacak hukuki bir çerçeve oluşturmaktır.

Madde 2

Kapsam

İşbu Anlaşma, temin edilen su ile gerektiğinde yerelsuların yönetiminedair her türlü iş ve işlemleri, Taraflar ile İşletmecilerin mali ve idari yükümlülüklerini, hak ve sorumluluklarını kapsar.

Madde 3

Dayanak

İşbu Anlaşma, 19 Temmuz 2010 tarihli Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasındaki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Su İhtiyacının Karşılanmasına İlişkin Hükümetlerarası Çerçeve Andlaşma’ya ve 4 Aralık 2012 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ekonomik ve Mali İşbirliği Protokolü’nedayanmaktadır.

Madde 4

Tanımlar

Bu anlaşmada geçen;

Tesisler: Ana tesisler ve diğer tesisleri,

Ana tesisler: Güzelyalı Terfi Merkezi, Geçitköy Barajı, Geçitköy Terfi Merkezi ve Çamlıbel İçmesuyu Arıtma Tesisi ile bunlar arasındaki iletim hatlarını,

Diğer tesisler: Suyun teslim noktasından başlayan, ana tesisler hariç, içme ve sulama suyuna ilişkin ana isale hatlarını, su şebekelerini, terfi merkezlerini, su haznelerini, diğer içmesuyu arıtma tesislerini, atıksu ve yağmur suyu şebeke ve toplayıcıları ile atıksu arıtma tesislerini,

İdare: KKTC Su İşleri Dairesini,

İşletmeci: İçme ve kullanma suyu, atık su, yağmur suyu ve zirai sulama suyu tesislerinin işletme hakkının ihaleyle devredileceği gerçek veya özel hukuk tüzel kişisini,

Uygulama Sözleşmesi: KKTC Hükümeti ile İşletmeciler arasında suyun işletilmesine ilişkin yapılacak ve bu anlaşmanın ayrılmaz bir parçasını teşkil edecek Ev Sahibi Hükümet Anlaşmasını,

Yerel su: KKTC’de bulunan yer altı ve yer üstü su kaynaklarını,

Temin edilen su:19 Temmuz 2010 tarihli Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasındaki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Su İhtiyacının Karşılanmasına İlişkin Hükümetlerarası Çerçeve Andlaşma kapsamında Türkiye Cumhuriyeti tarafından tedarik edilen suyu,

Suyun işletilmesi:Temin edilen suyun KKTC sınırları içinde depolanması, içmesuyu kalitesine getirilmesi ve tüketiciye ulaştırılması, atıksuların arıtılması, uzaklaştırılması veya yeniden kullanımı ve zirai sulama suyunun tarım alanlarına ulaştırılması ile ilgili bütün iş ve işlemleri,

Suyun yönetimi: Suyun işletilmesinin İdare tarafından denetlenmesi ve gözetimine ilişkin faaliyetlerin tamamını,

Şebeke: İçme ve kullanma suyunun son kullanıcıya (bina girişine kadar),zirai sulama suyunun tarım alanlarına ulaşmasını sağlayan tüm iletim ve dağıtım sistemlerini, atıksu ve yağmur suyu toplama sistemlerini,

ifade eder.

Madde 5

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin Sorumluluk ve Hakları

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, KKTC’nin su ihtiyacından az olmamak kaydıyla yılda yetmiş beş (75) milyon metreküp hacme kadar su temin etmeyi kabul eder.

Türkiye’den gelen su üzerinden üçüncü ülkelere su satış hakkı münhasıran Türkiye Cumhuriyeti’ne aittir.

Türkiye Cumhuriyeti’ne ait tesislerin işletme hakkı,Uygulama Sözleşmesi’nin imzalanmasını müteakipİşletmeciye devredilir.

Madde6

Suyun Teslimi ve Tahsisi

Temin edilen su, Güzelyalı Terfi Merkezi girişinde işletmeciye devredilmek üzere İdareye teslim edilir.

Temin edilen suyun işletmeciye teslim bedeli, Güzelyalı Terfi Merkezi’nin girişine konacak ölçüm cihazı ile ölçülen su miktarına göre hesaplanarak ve işletmeci tarafından T.C. hazinesine ödenir. Bedel ödenmediği takdirde T.C. işletmeci aleyhine Tahkime gidebilir.

Temin edilen su, öncelikle içme-kullanma sonra zirai sulamaya tahsis edilir.

Madde 7

Suyun Yönetimi

İdare, suyun yönetilmesi, su ihtiyacının planlanması ve tahsisinde temin edilensu ile yerel suyu bir bütün halinde değerlendirir.

Temin edilen sudan,içme ve kullanma suyu olarak tahsis edilen kısım KKTC sathında tek işletmeci tarafından işletilir. Temin edilen suyunişletilmesi İdarenin denetim ve gözetiminde yapılır.

Temin edilen su ilesulanacak zirai alanlar Taraflarınortak kararıyla belirlenir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin mülkiyetinde olan tesislerde İdare, T.C. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ)’nün işletme, bakım-onarım ve diğer teknik konularda uyarılarını dikkate alır. Ayrıca DSİ, İdarenin ihtiyaç duyacağı alanlarda teknik destek verir. Buna ilişkin esas ve usuller taraflar arasında yapılacak Protokol ile belirlenir.

Madde8

Suyun İşletilmesi

İçme-kullanma suyu, atıksu ve yağmur suyu işletmesi ile zirai sulama işletmesi ayrı ihale edilmek suretiyle imtiyaz hakkına sahip işletmeciler tarafından işletilir.

İdare tarafından Uygulama Sözleşmesi’ndeki şartları haiz olanlar arasından önerilecek iki adaydan biri işletmeci şirketin Genel Kurulunda hissedarlar tarafından Yönetim Kuruluna bağımsız üye olarak seçilir.

İşletmeci, işletme süresi boyunca imtiyaz sahibi olur ve bu dönemde herhangi bir özel sektör ve/veya kamu kurum ve kuruluşuna işletme hakkı devredilen alan ve konularla ilgili su işletmeciliği yapma izni ve hakkı verilmez.

Kamu kurum ve kuruluşları ile Uygulama Sözleşmesi kapsamındaki Belediyelere ait mevcut tesis ve şebekeler Uygulama Sözleşmesi ile İşletmeciye tahsis edilir ve İdare tarafından İşletmeciye teslim edilir.

Halen bir sözleşmeye dayanılarak işletilmekte olan tesisler de, sözleşmelerinin sona erme tarihi itibarıyla İşletmeciye devredilir. İşletmeci, halen devam etmekte olan bu sözleşmeleri, sona erme tarihlerinden önce, sözleşmelerin tarafları ile anlaşarak devir alma hakkına sahiptir.

İçme-kullanma suyu, atıksu ve yağmur suyu, zirai sulama tesislerine ilişkin Uygulama Sözleşmesi’nde belirlenenyatırımlar ile işletme dönemi boyunca ihtiyaç duyulacak yeni yatırımlar tamamen İşletmeci tarafından yapılır.

Uygulama Sözleşmesi’nde, “kullanan öder” prensibi çerçevesinde performansa dayalı bir tarife sistemi belirlenir. Tüm ülkede tek tarife sistemi uygulanır.Tarife sisteminde mesken, ticari, sınai, zirai ve şantiye amaçlı kullanımlar için farklı tarifeler oluşturulabilir. İşletmeci bu tarife sistemini uygular.Bunların dışında tarife belirlenemez, tarife altı veya üstü fiyatlandırma yapılamaz.

İçme-kullanma suyu şebekesinin bulunduğu yerlerde içme-kullanma suyu amacıyla yerel su kullanımına ilişkin yeni izinler/ruhsatlar verilmez. Zirai sulama şebekesinin bulunduğu yerlerde zirai sulama amacıyla yerel su kullanımına ilişkin yeni izinler/ruhsatlar verilmez. Şebekenin bulunmadığı yerlerde verilecek izin ve ruhsatlar ise ilgili şebekenin gelmesi ile birlikte iptal edilmek şartıyla verilir. KKTC Hükümeti, izinsiz/ruhsatsız su kullanımlarını önlemek için gerekli tedbirleri alır. İzinli/ruhsatlı su kullanımları sayaçlandırılarak bedeli, belirlenen tarifeye göre İdare tarafındantahsil edilir.

Madde 9

Yap – İşlet – Devret (YİD) İhalesi

İçme-kullanma suyu, atıksu ve yağmur suyu işletmesi ile zirai sulama işletmesi hakları,KKTC mevzuatı çerçevesinde ayrı ayrı yapılacak iki YİD ihalesiyle işletmecileredevredilir. Bunlardan birinin işletmesini üstlenen işletmeci diğerinin işletme ihalesine de teklif verebilir.

İhaleler, KKTC Merkezi İhale Komisyonu tarafından yapılır.

İhaleler,ön yeterlilik uygulaması yapılmak suretiyle, sadece gerekli uzmanlığa sahip teklif sahiplerinin katılımı ile gerçekleştirilir.

Katılımcılar veya teklif sahiplerivarsa ön yeterlilik ve ihale işlemlerinde eşit muamele etmeve ayrımcılık yapmama ilkesinin ihlal edildiği yönündeki yazılı itirazlarınıbeş iş günü içerisinde Maliye Bakanlığına yapar. İtirazlar KKTC Maliye Bakanlığı Müsteşarı, İdarenin bağlı olduğu Bakanlığın Müsteşarı ve Türkiye Cumhuriyeti Kamu İhale Kurumu Başkan Yardımcısından oluşan İtiraz Komisyonu tarafından yedi iş günü içerisinde değerlendirilerek karara bağlanır. Komisyon oybirliğiyle karar alır.

Madde10

Suyun Fiyatlandırılması

Temin edilen suyun İşletmeciye satış bedeli 19 Temmuz 2010 tarihli Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasındaki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Su İhtiyacının Karşılanmasına İlişkin Hükümetlerarası Çerçeve Andlaşma’nın üçüncü maddesinde düzenlenen şekilde belirlenir.

Suyun tüketicilere satış bedeli, birim metreküp bazında yapılacak ihale sonucunda belirlenecek ve İşletmeci ile yapılacak Uygulama Sözleşmesiyle düzenlenecek olan Tarife Yönetim Sistemi suretiyle uygulanır.

Madde11

KKTC Hükümetinin Sorumlulukları

KKTC Hükümeti görev ve sorumluluğundaki konularda, Anlaşma hükümlerinin uygulanmasınıtemin amacıyla ulusal mevzuat kapsamında gerekli olan tüm yasal ve idari düzenlemelerin ivedilikle yapılmasını sağlar. Diğer idari iş ve işlemleri zamanında yerine getirir.

KKTC Hükümeti, işletmede ve tesislerde çalışmasına ihtiyaç duyulan oturma ve çalışma iznine tabi personele bu izinlerin verilmesi konusunda gerekli kolaylıkları sağlar. İşletmenin müdür ve üstündeki yöneticileri ile Kilit Personel listesinde yer alan personelinden ülkede çalışma iznine tabi olanlar, çalışmak üzere KKTC’ye gelişlerinden önce işletmeci tarafından yazılı olarak bildirilmek şartıyla, ön izinden ve çalışma izninden muaftır.

KKTC Hükümeti, verilen hizmetin aksaksız bir şekilde yürütülmesi amacıyla bakım, onarım ve yapım işlemleri için zaruri tüm onay ve izin belgelerini ivedilikle sağlar.

Madde 12

Alım Garantisi

KKTC Hükümeti ihale şartnamesi nihai halini alıncaya kadar bütün Belediyelerin sisteme katılmaması halinde aşağıdaki şartlarda Alım Garantisi verir:

1. İhalede yer alacak yatırımları tüm Belediye hudutlarındaki altyapı ihtiyacını gözeterek hazırlanacaktır.

2. Uygulama Sözleşmesinde yer almayan bütün Belediyelere İdare tarafından yerel su kaynaklarından su temin edilecek ve YİD ihalesinde belirlenecek fiyat üzerinden faturalandırılacaktır.

3. Uygulama Sözleşmesi kapsamında İşletmeci tarafından yapılacak yatırımlar sadece Uygulama Sözleşmesi kapsamında olan Belediye sınırları dahilinde yapılacaktır.

4. 15’inci madde uyarınca ciro üzerinden ödenecek pay sadece Uygulama Sözleşmesi kapsamındaki Belediyelere ödenir.

5. Alım Garantisi verilecek yıllara sari asgari su miktarları ekli listede gösterilmiştir.

6. Sisteme katılan Belediyelerin toplam tüketimi o yıl için geçerli Alım Garantisi verilen miktarın altında olduğu takdirde aradaki fark ihalede oluşan su fiyatı üzerinden KKTC Maliye Bakanlığınca İşletmeciye ödenir. Bu durumda, işletmeci tarafından T.C.’ne ödenecek tutar garanti dahil miktarın bedelinden daha az olmaz.

Madde 13

Kamulaştırma ve Tahsisler

Tesisler ve idari hizmetler için ihtiyaç duyulan tüm gayrimenkullerin temin ve tahsisi KKTC Hükümetitarafından gerçekleştirilir.

İşletmenin faaliyetleri bakımından ihtiyaç duyulan gayrimenkuller, KKTC Hükümetitarafından ivediliklekamulaştırılır.

Kamulaştırılan ve/veya hali hazırda İdarenin ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının uhdesinde bulunan gayrimenkullerden işletmenin faaliyetleri bakımından ihtiyaç duyulanlar İşletmeciye tahsis edilir ve bunlar üzerinde işletme süresi ile sınırlı olmak üzere İşletmeci lehine üst hakkı tesis edilir.

Kamulaştırma ve tahsislerle ilgili olarak İşletmeciden herhangi bir bedel talep edilmez.

Tesislerin işletilmesi için ihtiyaç duyulan enerji KKTC tarafından ortalama kullanım dilim ayrımı yapılmaksızın EndüstriTarifesindekielektrik enerjisi satış fiyatını geçmeyecek şekilde belirlenecek bir tarife çerçevesinde kesintisiz olarak karşılanır.

İşletmeci tarafından talep edilmesi halinde, tesislerdâhil işletmenin enerji ihtiyacını karşılamak amacıyla,gerekli kapasitede,çevre kirliliği yaratmayan enerji tesisi kurmak için KKTC Hükümeti tarafından gerekli izinler verilir. Ancak kurulacak tesislerin yatırım maliyeti de gözönünde tutularak işletme maliyetinde yaratacağı düşüşün yüzde 50’si tüketici satış bedeline doğrudan yansıtılır.

Madde 14

İşletmecinin Hak, Sorumluluk ve Yükümlülükleri

İşletmeci,işletme hakkınıKKTC Hükümeti ile yapacağı Uygulama Sözleşmesi çerçevesinde kullanır.

İşletmeci, faaliyetleri sırasında ortaya çıkan kayıp ve zarardan kusuru oranında sorumludur.

İşletmeci, suyun öngörülen kalitede ve kesintisiz bir şekilde tedariki için yeterli sayıda eğitilmiş personel istihdam eder.İşletmeci,yerel işgücünden yararlanmak konusunda KKTC’de yürürlükte bulunan mevzuata uygun davranmakla yükümlüdür.İşletmeci, belediyelerin su konusunda hâlihazırda istihdam ettiği personelden öncelikli olarak yararlanır.

İşletmeci, çevrenin korunması ve çevreyle uyumlu teknoloji kullanılması konusunda gerekli dikkat ve hassasiyeti göstermek ve mevzuata uygun davranmakla yükümlüdür.

Uygulama Sözleşmesinde, etkin tahakkuk ve tahsilat yapılması amacıylatahakkuk ve tahsilata ilişkin usul ve esaslar da belirlenir.

Madde 15

Güvenlik

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti,temin edilen suyun Türkiye’deki kara yapılarının ve deniz geçişi boruhattının güvenliğini sağlamakla yükümlüdür.

KKTC Hükümeti, ülke sınırları içerisindeki tesisleringüvenliğini sağlamakla yükümlüdür.

İşletmeci, devraldığı tesislerin güvenliği ile ilgili olarak KKTC mevzuatıçerçevesinde her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.

Madde 16

Mali Hususlar

Bu anlaşma çerçevesinde DSİ ve İşletmeci tarafından düzenlenecek her türlü sözleşme ve kâğıtlar ile yapılacak işlemler KKTC’de Damga Vergisi ve Harçlar ile eşdeğer diğer mali yükümlülüklerden istisnadır.

İşletmeci, anlaşmanın imzalandığı tarihte KKTC’de yürürlükte olan vergi kanunlarındaki muafiyet ve istisnalardan yararlanır. İşletmeciye, anlaşmanın imzalandığı tarihten sonra KKTC’de ek ya da yeni vergi veya mali yükümlülük getirilemez. Ancak vergi ve mali yükümlülüklerde indirim, istisna ve muafiyet olarak yapılacak yeni düzenlemeler İşletmeci için de uygulanır. İşletmenin yeni indirim, istisna ve muafiyet dolayısıyla sağlayacağı ilave karın %50’si yardıma muhtaç abonelerin su tüketim bedellerinin desteklenmesinde kullanılmak üzere KKTC Maliye Bakanlığına yatırılır.

DSİ’nin bu anlaşma kapsamında yapacağı işlere ve İşletmecilerin bu anlaşma kapsamında yapacağı yatırımlara ilişkinmal ve hizmetalımları ile bunların ithali KKTC’de Katma Değer Vergisi ve Gümrük Vergisi ile eşdeğer diğer mali yükümlülüklerden istisnadır.

Belediyelerin mülkiyetinde ve/veya işletmesinde bulunan ve işletmeciye tahsis ve teslim edilen tesislerin kullanım bedeline karşılık olmak üzere, İşletmeci tarafından elde edilen cironun %10’u KKTC Maliye Bakanlığına yatırılır. Bu tutarın, devir alınan tesislerin fiili durumları ile yapım ve finansman şeklini dikkate alan bir hesaplama çerçevesinde belediyelere dağıtımı yapılır.

Su kullanım bedeli ile birlikte tahsil edilen mahalli vergilerbelediyelere aktarılır. İşletmeci sadece tahsil ettiği vergilerden sorumludur. Kıst tahsilât halinde belediyelere aktarılacak vergi, verginin faturadaki nispeti dikkate alınarak hesaplanır.

İşletmeci ile Uygulama Sözleşmesinin feshi durumunda,gerçekleşen yatırım için kullanılan kredilerin üstlenimi ve kredi verenlerin müdahale haklarına ilişkin iş ve işlemler Uygulama Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde KKTC Maliye Bakanlığı tarafından gerçekleştirilir.

Madde 17

Üst Düzey Ortak Komite

Anlaşmanın yorumu ve uygulanmasına ilişkin ihtilafların iyi niyet kuralları çerçevesinde çözümlenmesi amacıyla bir Üst Düzey Ortak Komitekurulur.

Üst Düzey Ortak Komite, KKTC Hükümeti tarafından görevlendirilecek üç, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından görevlendirilecek iki yetkilinin katılımıylabeşkişiden oluşur.

Üst Düzey Ortak Komite, dört üyenin aynı yöndeki oyu ile karar alır. Komite, diğer çalışma usullerine ilişkin kuralları kendisi ayrıca belirler.

Madde 18

Mücbir Sebep

Öngörülemeyen ve Tarafların kontrolü dışında gelişen olayların ortaya çıkması ileTarafların borç ve yükümlülüklerini kısmen veya tamamen ya da zamanında yerine getirilmesini imkânsızlaştıran haller mücbir sebepolup,bu durumda taraflar mazur görülür.

Bu anlaşmanın uygulanması bakımından aşağıdaki hususlar mücbir sebep sayılır.

1. Tabii afetler (aşırı hava koşulları, depremler, heyelanlar, kasırgalar, seller yangınlar, yıldırımlar, tsunami, volkanik patlamalar, deniz dibindeki çöküntüler, süpersonik basınç dalgaları, salgın hastalık veya veba ve diğer benzeri tabii afetler ),

2. Felaketler (kazalar ve patlamalar, nükleer ve kimyasal kirlenme veya iyonlaştırıcı radyasyon ve benzeri),

3. Savaş hali, ayaklanma, isyan, terörist eylemler, ihtilal veya sabotaj.

Taraflardan biri Anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini veya bir kısmını mücbir sebep hallerinden birisi nedeniyle yerine getiremezse, derhal diğer Tarafa yazılı ihbarda bulunur.

Bu ihbarda;

1. Yerine getirilemeyen yükümlülükler,

2. Mücbir sebep halinin bütün yönleri,

3. Mücbir sebep halinin devam edeceği tahmini süre,

4. Mücbir sebebin ortadan kaldırılması veya hafifletilmesi için alınması önerilen tedbirlerin neler olduğu,

belirtilir.

Mücbir sebep nedeniyle yükümlülükleri veya bir kısmını yerine getiremeyen Taraf, mücbir sebebi ortadan kaldırmak veya gidermek ve yükümlülüğünü yerine getirmek için azami hassasiyeti gösterir.

Mücbir sebep nedeniyle yükümlülüklerini yerine getirememesi hallerindeTaraflar, mücbir sebebin devam ettiği süre boyunca işletmenin uğrayacağı her türlü kayıp ve zararın hafifletilmesi için gerekli önlemleri alır.

Madde 19

Anlaşmanın Ekleri

Bu Anlaşma’ya dayanılarak imzalanacak Uygulama Sözleşmesi ve ekleri ile Protokoller bu Anlaşma’nın ayrılmaz bir parçasıdır. Bu anlaşma, 19 Temmuz 2010 tarihli Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasındaki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Su İhtiyacının Karşılanmasına İlişkin Hükümetlerarası Çerçeve Andlaşma ile bir bütün teşkil eder.

Bu Anlaşma’ya göre KKTC Hükümeti ile İşletmeciler arasında imzalanacak uygulama sözleşmeleri ile ihale şartnameleri Tarafların ortak mutabakatıyla hazırlanıp imzalanacak bir protokole bağlanır.

Taraflar, içme-kullanma suyu ve atıksuya ilişkin Uygulama Sözleşmesi ile ihale şartnamesinin bu Anlaşma’nın imzalanmasını takip eden üç ay içinde bir protokole bağlanmasını taahhüt eder.

Madde 20

Tahkim

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve İşletmeci arasında Uygulama Sözleşmesi’nin uygulanmasından, yorumlanmasından ve sonlandırılmasından doğacak uyuşmazlıklar İstanbul Tahkim Merkezi çerçevesinde tahkim yoluyla çözümlenir.

Türkiye Cumhuriyeti ile İşletmeci arasında işbu Anlaşmaya ilişkin hak, sorumluluk ve yükümlülüklerden doğacak uyuşmazlıklar İstanbul Tahkim Merkezi çerçevesinde tahkim yoluyla çözümlenir.

Ancak uyuşmazlığın Anlaşma’nın yorum ve uygulanmasına ilişkin olması halinde Üst Düzey Ortak Komiteye başvurulur. Komite, kararını başvuruyu takip eden 60 gün içerisinde verir. Bu süre zarfında karar verilememesi veya Komitenin kararından tatmin olmaması halinde uyuşmazlığın tarafları tahkim yoluna gidebilir.

Tahkim ile ilgili diğer hususlar Uygulama Sözleşmesi’nde düzenlenir.

Madde 21

Gözden Geçirme

Taraflar, işbu Anlaşma’yı gözden geçirme ihtiyacı duydukları takdirde öngörülebilecek değişiklikler bu Anlaşma ile aynı usul çerçevesinde yürürlüğe girer.

Madde 22

Geçiş Hükümleri

İşbu Anlaşma’nın dokuzuncu maddesi uyarınca yap-işlet-devret ihalesi yapılıp işletme hakkı devredilinceye kadar, Güzelyalı Terfi Merkezi’nden başlayarak, Geçitköy Terfi Merkezi, içmesuyu arıtma tesisi ve ana dağıtım isale hatları, İdareye başvuran belediyelerin su depolarına kadar DSİ tarafından İdareyle işbirliği içerisinde işletilir.

Gelecekte yapılacak yatırımları da dikkate alarak hazırlanacak geçiş dönemi su fiyatı taraflar arasında yapılacak bir protokol ile belirlenir.

Çerçeve Andlaşma’nın üçüncü maddesine ve belediye depolarının girişindeki sayaca göre hesaplanacak su bedeli, KKTC Maliye Bakanlığı tarafından T.C. hazinesine ödenir.

Madde 23

Yürürlük

İşbu Anlaşma, Tarafların, ulusal mevzuatlarına uygun olarak onay işlemlerinin tamamlandığını diplomatik yollarla bildirdikleri tarihten itibaren yürürlüğe girer.

Bu Anlaşma 23 (yirmiüç) madde ve 11 (onbir) sayfadan ibaret olup 2 (iki) asıl nüsha olarak …./02/2016 tarihinde, Ankara ve Lefkoşa’da imzalanmıştır.

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ

HÜKÜMETİ ADINA

Ömer Soyer KALYONCU

Başbakan

TÜRKİYE CUMHURİYETİ

HÜKÜMETİ ADINA

Yıldırım Tuğrul TÜRKEŞ

Başbakan Yardımcısı