Tarihi bir anlaşma değil tarihi bir hata

KUDÜS/TAHRAN İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 5 daimi üyesi ve Almanya (5+1) arasında İran’ın nükleer programına ilişkin varılan anlaşmayı, "tarihi bir hata" olarak nitelendirdi.  Netanyahu, haftalık Bakanlar Kurulu toplantısından önce yaptığı açıklamada, İran'ın nükleer programıyla ilgili Cenevre'deki müzakerelerin sonunda çıkan anlaşmayı değerlendirdi.  Taraflar arasında varılan mutabakatı, "tarihi bir anlaşma değil, tarihi bir hata" sözleriyle nitelendiren Netanyahu, İsrail'in söz konusu anlaşmanın hükümlerine bağlı olmadığını ve kendini savunma hakkını muhafaza ettiğini söyledi. Anlaşmanın İran'ın nükleer programını durdurmayacağını, yaptırımların gevşetilmesi suretiyle de Tahran yönetimini rahatlatacağını savunan Netanyahu, "Bugün dünya çok daha tehlikeli hale geldi. Zira, dünyanın en tehlikeli rejimi, dünyadaki en tehlikeli silahları elde etme konusunda önemli bir adım attı" diye konuştu. Dünyanın lider ülkelerinin, BMGK'nın ilgili kararları ve yıllardır uygulanan yaptırımlara rağmen ilk kez "İran'ın uranyum zenginleştirmesinde mutabık kaldığını" dile getiren Netanyahu, "Bu yaptırımlar, birkaç hafta içinde telafi edilebilecek kozmetik tavizler karşılığında, ortadan kaldırılıyor" ifadesini kullandı.  Anlaşmanın sonuçlarının, aralarında İsrail'in de bulunduğu bazı ülkeler için tehdit teşkil ettiğini ileri süren Netanyahu, şöyle devam etti: "İran, İsrail'in yıkımına kararlıyken İsrail bu anlaşmanın hükümlerine bağlı değildir. İsrail'in her türlü tehdit karşısında kendisini savunma hakkı vardır. Başbakan olarak yineliyorum. İsrail, İran'ın nükleer askeri kapasitiye ulaşmasına izin vermeyecektir." Kerry'in açıklamaları Cenevre'deki müzakerelere katılan ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, sabah düzenlediği basın toplantısında, anlaşma çerçevesinde İran'ın nükleer silah yapım kapasitesine sahip yaklaşık 200 kilogram yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyumu, 6 ay içinde dönüştüreceğini bildirmişti. İran'ın yüzde 3,5 düzeyindeki zenginleştirilmiş uranyum stoklarını gelecek 6 ayda artırmayacağını, ek zenginleştirme tesisi inşa etmeyeceğini belirten Kerry, Tahran'ın tartışmalı plütonyum reaktörü Arak'ın faaliyetlerini de durduracağını kaydetmişti.  Kerry, "ilk adım" olarak nitelendirdiği anlaşma kapsamında uluslararası toplumun İran'a uygulanan bazı yaptırımları azaltacağını, İran'ın anlaşma şartlarını yerine getirmesi halinde 4,2 milyar dolarlık bir fonu kullanabileceğini açıklamıştı. İran Dışişleri Sözcüsü Afham: Netanyahu’nun öfkesi anlaşmanın değerin göstergesi İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Merziye Afham, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun anlaşmanın ardından yaptığı sert açıklamalara ilişkin “Bu İran halkının direnişi ile müzakere sonucunda elde edilen başarının ne kadar değerli olduğunu gösterir” değerlendirmesinde bulundu. Gereksiz bir krizin bölgeden uzaklaştırıldığını ifade eden Afham, “Bölge ülkeleri, gereksiz bir krizi ortadan kaldıran bu anlaşmadan dolayı memnun olmalıdır. İran’ın önceliği daha önce de belirttiğimiz gibi komşu ülkeler ile iyi ilişkiler içerisinde olmaktır. İran çıkarlarını tehlikeye sokacak bir adım atmayacağı gibi bölgede ki işbirliği atmosferinin iyileştirilmesi için çalışmaya devam edecektir” diye konuştu.