Yeni şeyler öğrenmek ve ısrarlı tekrar Alzheimer’dan koruyor

İnsanları hayvanlardan ayıran en önemli özelliğin zihinsel işlevleri olduğunu biliyoruz. Zihinsel işlevler, “bilişsel“ veya “entelektüel” işlevler olarak da adlandırılıyor. Bu noktada akla, “Zihinsel işlevlerimiz neden bozuluyor” sorusu geliyor. Zihinsel işlevlerin kişinin günlük yaşam aktivitelerini etkileyecek derecede bozulmasına “demans” adı veriliyor. Tüm demansların yaklaşık yüzde 70’inin Alzheimer tipi demans olduğu belirtiliyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Gülsen Babacan Yıldız, demans denildiğinde akla ilk olarak ve yanlış şekilde Alzheimer demansı gelmesinin nedeninin bu olduğuna dikkat çekerek, demansa yol açan çok sayıda farklı neden bulunduğunun unutulmaması gerektiğini söylüyor.

ALZHEIMER 15-25 YIL ÖNCESİNDEN BAŞLIYOR

Yıldız’a göre Alzheimer’dan korunmada en önemli görülen unsurlar arasında: Eğitim düzeyinin artırılması, zihinsel olarak aktif olma, ileri yaşlarda vücut kitle indeksinin yüksek olmaması, homosistein yüksekliği bulunmaması, depresyon, stres, diyabet, kafa travması, hipertansiyon ve ortostatik hipotansiyondan korunma gibi faktörler önemli rol oynuyor. Daha zayıf ilişkili faktörler ise orta yaşlarda şişmanlık, ileri yaşlarda kilo kaybı olmaması, fiziksel aktiviteyi artırma, sigara içmeme, düzenli uyku, kırılganlık olmaması, inme ve atrial fibrilasyondan korunma ile vitamin C kullanımı bulunuyor.

KORUNMAK KİŞİNİN KENDİ ELİNDE

Alzheimer hastalığında genetik risk faktörleri bir yana konulduğunda, hastalıktan korunmada yapılacak şeylerin çoğunun (başta zihinsel olarak beynin aktif tutulması gibi) kişinin kendi elinde olduğu belirtiliyor. Bununla kastedilenin günlük yaşam içinde düzenli olarak yapılan faaliyetler haricinde yeni şeyler öğrenme çabası olduğu belirtiliyor. Örneğin bir ev hanımı için yeni bir yemek tarifi öğrenme, farklı marketlerden alışveriş yapma, hobi olarak yeni bir aktiviteye başlama, bir matematik öğretmeni için tarih çalışma, bir doktor için yeni bir dil öğrenme, bir gazeteci için bir müzik aleti öğrenmeye yönelme verilebilecek örnekler arasında bulunuyor. Öğrenme olarak adlandırılan şey, beyinde nöronlar arasında yeni bağlantılar oluşturma olarak tanımlanıyor.

Prof. Dr. Gülsen Babacan Yıldız, bunun her yaş grubunda gerçekleştirilecek fizyolojik bir süreç olduğuna dikkat çekerek, “Kişi genç olup yeteneği varsa bu bağlantıların kısa sürede oluştuğu bir gerçek. Buna karşın diğer kişinin azmetmesi halinde bu bağlantıların aynı düzeyde oluşacağı bilgisi de unutulmamalıdır. Önemli olan bıkıp usanmadan tekrar etmektir” diyor ve devam ediyor; “Patika bir yol düşünelim. Böyle bir yolda sık yürümemiz halinde eninde sonunda geniş bir yol açılacaktır. Nöronlar arasındaki bağlantılar da böyledir. Tekrarladıkça güçlü bir bağlantı oluşacak ve bu bağlantılar ilerleyen yıllarda kişinin beynini Alzheimer’den korumada çok etkili olacaktır.”