Yeşil enerjide, Sınıfta kaldık

2012 yılında geçen ‘Yenilenebilir Enerji Yasası’na rağmen, ülkenin halen yenilenebilir enerjide gereken noktada değil.

 Yeşil enerjide, Sınıfta kaldık

BÜYÜK KAYIP

Avrupa Birliği, 2020 yılında yenilenebilir veya yeşil enerjinin toplam enerji içindeki payını %20'ye, ulaşımda tüketilen enerji içindeki payını ise  %10'a çıkarmayı hedeflerken ülkemizde bu enerjiye henüz yeteri kadar yatırım yapılmadığı gözlemleniyor. Yılın neredeyse 350 günü güneş olan ülkemizde güneşi yeterince iyi kullanamadığımız gerçeği ise büyük kayıp olarak nitelendiriliyor.

 “TİCARİ İŞLETMELERDE MAHSUPLAŞMA HAKKI YOK”

Halkın ilgisinin yüksek olduğu güneş ve rüzgâr gibi çevre dostu kaynakların kullanılmasıyla üretilen elektrik için ülkede 200’e yakın Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) belgesi verildiği ve başvuruların da devam ettiği öğrenildi. Detay Gazetesi’ne konuşan Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Elektrik Mühendisi Mert Girgen, konutlara tanınan mahsuplaşma hakkının ticari işletmelerde geçerli olmamasının, yenilenebilir enerjinin daha da artmasını engellediğine dikkati çekti.

Rana SARRO

Kuzey Kıbrıs’ta kullanılan başlıca enerji kaynağı olan fosil yakıtlarının yandıkları zaman çevreyi kirleten, fiyatları her geçen gün artan ve tükenmekte olan yani sürdürülebilir olmayan yakıtlar olduğuna dikkat çekiliyor.

Doğaya verdiği zararların yanı sıra, hem halka hem de devlet bütçesine verdiği enerji maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle de, solar enerji ihtiyacının tamamını fosil yakıtlardan karşılayan KKTC’de, yenilenebilir enerjinin önemi gündeme geliyor.

Güneşin, yılın her günü etkili olduğu Kıbrıs’ın kuzeyinde, alternatif enerji kaynaklarıyla elektrik üretilmesi gerektiği üzerinde durulurken, 2012 yılında geçen ‘Yenilenebilir Enerji Yasası’na rağmen, ülkenin halen yenilenebilir enerjide çok iyi noktada olmadığına dikkat çekiliyor.

AB YEŞİL ENERJİYİ HEDEF KOYDU

AB, 2020 yılında yenilenebilir enerjilerin toplam enerji içindeki payını %20'ye, ulaşımda tüketilen enerji içindeki payını ise  %10'a çıkarmayı hedefliyor. Bu hedefler doğrultusunda, tüm AB ülkeleri yoğun şekilde çalışma yürütürken, Kıbrıs’ın güneyinde de özellikle Mari’de gerçekleşen patlama sonrasında ciddi şekilde yenilenebilir kaynaklara yatırım yapıldığı dikkat çekmekte.

“200 YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAĞI VAR”

Buna karşın, halkın ilgisinin yüksek olduğu güneş ve rüzgâr gibi çevre dostu kaynakların kullanılmasıyla üretilen elektrik için, ülkede 200’e yakın Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) belgesi verildiği ve başvuruların da devam ettiği belirtiliyor.

Detay Gazetesi’ne konuşan Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Elektrik Mühendisi Mert Girgen, Avrupa’da ciddi bir şekilde kullanan yenilenebilir enerji kaynaklarına halkın ciddi bir ilgisinin olduğu, başvuruların devam ettiği ve YEK belgesi almak isteyen birçok vatandaşın bulunduğunu kaydetti.

KKTC’de güneş ve rüzgâr enerjisi kaynaklarının tercih edildiğini, güneş enerjisinin, Kıbrıs’ın coğrafi konumu itibariyle daha verimli olduğunu belirten Girgen, AB’nin enerji müktesebatına göre enerji üretiminin yaklaşık yüzde 20’sinin yenilenebilir olması gereken Güney Kıbrıs’ta ise, ciddi miktarda rüzgâr enerjisi yatırımının olduğu ancak değerlendirilemediğini söyledi.

“YETERİNCE CAZİP KILINMADI”

Yenilenebilir enerji kaynaklarının yeterince cazip olmadığını vurgulayan Mert Girgen, Yenilenebilir Enerji Yasası’na göre, konutlara tanınan mahsuplaşma hakkının ticari işletmelerde geçerli olamamasının, yenilenebilir enerjinin daha da artmasını engellediğine dikkati çekti. Yasa ve tüzüklerin revize edilmesi gerektiği ve prosedürlerin de hızlandırılması gerektiği üzerinde duran Mert Girgen, Gıda Tarım ve Enerji Bakanlığı’nın konuya ilgili olduğunu da ekledi.

Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı, Mühendis Mert Girgen, Detay Gazetesi’nden Rana Sarro’nun sorularını yanıtladı.

DETAY: YENİLENEBİLİR ENERJİ NEDİR?

M.G: “Yenilenebilir enerjinin, doğaya zarar vermeden, doğanın imkânlarını kullanarak yaratabileceğimiz enerjidir.”

DETAY: KKTC’DE HANGİ ENERJİ KAYNAKLARI TERCİH EDİLİYOR? NEDEN?

M.G:  “KKTC’de güneş ve rüzgarı sayabiliriz. Ama en verimli, yani rüzgardan da daha verimli olan güneş enerjisidir. Nedeni ise, ülkemizin coğrafik konumu dolayısıyla, güneş alım miktarı çok iyi seviyededir. Bundan dolayı çok iyi seviyededir. Rüzgar enerjisi konusunda ise sıkıntılar vardır. Çünkü rüzgar miktarı, bölgelere göre değişmektedir ve yapılan çalışmalarda çok verimli olmadığı tespit edilmiştir.”

DETAY: GÜNEY KIBRIS’TA DURUM NEDİR?

M.G: “Güney Kıbrıs’ın ciddi bir miktarda rüzgâr enerjisine yatırımı vardır. Maalesef belli sıkıntılardan dolayı bunları, onlar da verimli olarak şuanda kullanamamaktadır. Güney Kıbrıs, Avrupa Birliği’ne girdiğinden dolayı,  AB’nin enerji müktesebatına göre enerji üretiminin yaklaşık yüzde 20’sinin yenilenebilir olması gerekmektedir. Bu yüzden bu yatırımı yaptılar ama kullanamıyorlar.”

DETAY: ÖZELLİKLE AB DE DURUM NE AŞAMADA?

M.G: “Almanya gibi ülkelerde, ciddi bir şekilde kullanımdadır. Özellikle güneş ciddi bir şekilde kullanılmaktadır. Bunun yanında rüzgârı kullanan ülkeler de vardır. Özellikle Hollanda gibi ülkelerde kullanılmaktadır. İspanya’da çok yangındır. Yani Avrupa’da ciddi bir şekilde yenilenebilir enerji kullanılmaktadır.”

“200 KAYITLI UYGULAMA VAR”

DETAY: KKTC’DE BİZ NE AŞAMADAYIZ?

M.G: “Yasa 2012’de geçmiş olmasına rağmen, yenilenebilir enerjide çok iyi noktada olduğumuz söylenemez. Ama en azından başlanmıştır ve 200’e yakın Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) belgesi verilmiştir. Yani bu konuyla ilgili 200’e yakın kayıtlı uygulama vardır. Daha da artması ve bu çalışmaların hızlanması gerekmektedir.

“TİCARİ FİRMALAR MAHSUPLAŞMA GERÇEKLEŞTİREMİYOR”

M.G: “Ayrıca sadece konutlarda bir mahsuplaşma vardır. Bu yenilenebilir enerjinin daha da artmasını engellemektedir. Çünkü ticari firmalar, bu sistemi kurup da mahsuplaşma gerçekleştiremiyorlar, sadece kendi kullanımları için yapıyorlar. Yasal düzenlemelerden dolayı, ticari işletmelerin mahsuplaşması yoktur. Bu da şuanda çok cazip değildir.

“HALKTAN RAĞBET”

M.G: “Şuanda YEK belgesi almak isteyen birçok vatandaşımız vardır. Bu konuda başvurular devam etmektedir. Halkımızın, bu konuda ilgisi çok güzeldir.”

DETAY: YASAL MEVZUATIMIZDA DURUM NEDİR?

M.G: “Yasa ve tüzüklerin revize edilmesi gerekmektedir. Bu prosedürlerin de biraz daha hızlanması gerekmektedir. Özellikle konutlarin, YEK belgesi alabilmesi için prosedür hızlanırsa, vatandaşın ilgisi de daha fazla olacaktır. Daha erken kurulabileceği için daha erken kar edecektir ve bu olumlu olarak yansıyacaktır diye inanıyorum.”

DETAY: DEVLET YETERİNCE BU KONUYA EĞİLİYOR MU?

M.G: “Şuanda Enerji Bakanlığı’nın ilgisi güzeldir. YEK Kurulu da düzgün çalışmaktadır ama, özellikle Müsteşar’ın görevden ayrılmasından sonra bazı sıkıntılar yaşanmıştır. Bu sıkıntılardan dolayı belli bir aksama olmuştur. Bunlar da aşılınca, düzgün bir şekilde yürümeye devam edecektir. Çünkü hükümet bu konuya ilgilidir.”

DETAY: BİREYSEL OLARAK 4 KİŞİLİK BİR AİLENİN YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANMASI İÇİN MALİYET YAKLAŞIK NEDİR ?

M.G: “Bir konutun yaklaşık maliyeti, kullandığı enerjiye göre de değişmekle birlikte, şebekeye bağlı sistemde, 7-8 Bin euro civarlarında olduğu biliniyor.”