Zor ve karmaşık bir sürecin başlangıcı

MONTRÖ  ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Cenevre-2'nin Suriye'de çözüme yönelik zor ve karmaşık bir sürecin başlangıcı olduğunu söyledi.  Kerry, İsviçre'nin Montrö kentinde düzenlenen Cenevre-2 Konferansı’nın bakanlar toplantısının kapanışının ardından basın toplantısı düzenledi. Suriyeli tarafları ilk kez bir araya getirmenin önemine işaret eden Kerry, bunun çok zor olduğunu söyledi ve "Kimse şüphe duymasın ki bu zor ve karmaşık bir sürecin başlangıcı" dedi. Cenevre-2 Konferansı'na katılan "biri hariç" tüm davetlilerin siyasi geçişin tek yol olduğunu bilerek Montrö’ye geldiğini dile getiren Kerry, siyasi geçişin de tarafların rızasıyla oluşturulacak geçiş hükümetiyle mümkün olacağını belirtti. BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un davet mektubunda konferansın amacının siyasi geçiş olduğunu ifade ettiğini hatırlatan Kerry, Esed'in Suriye'nin geleceğinde yeri olmadığını yineledi. Kerry, "Bugün herkes Esed’in nasıl yalnız kaldığını daha açıkça anlıyor" değerlendirmesini yaptı. Suriye'de gençlerin üç yıl önce değişim için  harekete geçtiğini anlatan Kerry, barışçıl gösterilerde insanların öldürüldüğünü, her şeyin başlangıcının bu olduğunu dile getirdi. "Bu dini bir devrim değildi. Bu terörizm değildi" diyen Kerry, bu kişilerin sadece ülkelerinde barışçıl şekilde değişim isteyen Suriyeliler olduğunu kaydetti. Kerry, "Ama bu kişiler mermiler, şiddet ve ölümle karşılaştı diye konuştu. Barış ve istikrarın bir gecede elde edilemeyeceğini ama bu sürecin başlamasının önemli olduğunu vurgulayan Kerry, "Hemen bir ilerleme beklemiyoruz. Ama farklılıkların ortaya konulmasını bekliyoruz. Kim ne istiyor, kim ne için savaşıyor, kimin tezleri gerçeklere dayanıyor? Bütün bunları sizler ölçeceksiniz" ifadesini kullandı. "Esed terörizm mıknatısı" Suriye'de gençlerin, öğrencilerin, çocukların füzelerle okul bahçelerinde öldürüldüğünü aktaran Kerry, "Bu kişiler terörist değildi" dedi. "Suriye’yi teröristler için bir mıknatısa dönüştüren Esed’den başkası değil. Esed bölgedeki en büyük terörizm mıknatısı" diyen Kerry, Esed’in tüm meşruiyetini kaybettiğini belirtti. Suriye muhalefetinin geçen günlerde ortaya çıkan fotoğraflar ışığında işlenen savaş suçları için konferansta BM soruşturması talep ettiğini hatırlatan Kerry, bunu desteklediklerini açıkladı. Kerry, bazı bölgelerde ateşkes ilan edilmesi, insani yardıma erişime izin verilmesi, esir tutulan gazeteci ve yardım görevlilerinin serbest kalmaları, rejimin kullandığı varil bombası ve Scud füzeleri gibi silahları sivillere karşı kullanmaması için baskıya devam edeceklerini bildirdi. "Başka yollar da var" Kerry, diplomasinin işe yaramaması durumunda muhalefete desteğin nasıl olacağı yönündeki bir soru üzerine, desteğin arttığını ve devam edeceğini kaydetti. Kerry, çözüme ulaşmak için "baskı yapmak adına başka yolların da bulunduğunu" söyledi ancak detay vermedi. Kerry, Suriyeli tarafların Cenevre'de cuma günü devam edeceği müzakerelere ilişkin bir süre sınırı olup olmadığı sorusu üzerine, bu tür görüşmelerin uzun sürebileceğini ifade ederek Bosna ve Kosova’da geçmişte yaşanan süreçleri örnek gösterdi. İran niye imzalamadı? İran'ın konferansa davet edilip sonra davetin geri çekilmesiyle ilgili soruya cevap veren Kerry, katılım şartlarının belli olduğunu, İran'ın katılmak için Haziran 2012’deki Cenevre Bildirisi’ni kabul etmesi gerektiğini ancak bunu yapmadığını anımsattı. "Neden onlar da diğer ülkeler gibi imzalamadılar" diyen Kerry, "İran niye burada değil diye sorgulamaktansa İran niye Cenevre-1’e imza atmadı diye sormak lazım. Mesela, Rusya imzaladı ve burada" ifadesini kullandı. Kerry bir başka soru üzerine de ABD Başkanı Barack Obama’nın Suriye’de özellikle kimyasal silah kullanımının ardından askeri seçeneği masadan kaldırmadığını kaydetti.  Davutoğlu Kerry ile görüştü Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu,  Montrö’de ABD Dışişleri Bakanı Kerry ile bir araya geldi. Edinilen bilgiye göre, Cenevre-2 Konferansı'nın genel bir değerlendirilmesinin yapıldığı görüşmede Kerry, konferansın gerçekleşmesi için Türkiye’nin bugüne kadar sağladığı katkılar için teşekkür etti. İki Bakan, konferansta rejim tarafından yapılan konuşmanın içeriğinin, sürecin geleceği açısından umut kırıcı olduğunun altını çizdi ve Suriye'de giderek kötüleşen insani durumun iyileştirilmesi için etkin adımlar atılması gerektiğine işaret etti. Davutoğlu ve Kerry, bu yönde birlikte çalışmayı kararlaştırdı. Davutoğlu ve Kerry, 24 Ocak cuma günü BM'nin arabuluculuğunda rejim ve muhalefet arasında başlayacak görüşmeler bağlamında iki ülke arasındaki yakın temas ve eşgüdümün devam ettirilmesinin yararlı olacağını vurguladı. Muhabir: Tuğrul Çam